Situering

De bedoeling van de nieuwkomersverklaring is om buitenlanders uit niet-EU landen een engagementsverklaring te laten ondertekenen. Hierdoor geven zij aan dat ze de basisprincipes van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens maar ook van onze Grondwet en samenleving respecteren en ernaar zullen handelen.

De regering wilde bovendien dat deze nieuwkomersverklaring niet vrijblijvend zou zijn. Daarom werd het onderschrijven ervan gekoppeld aan de verblijfsvoorwaarde. 

Wat is de nieuwkomersverklaring?

Aan elke niet-EU onderdaan die een verblijfsaanvraag van langer dan 3 maanden indient in België zal gevraagd worden om bij zijn verblijfsaanvraag ook een verklaring van integratie te ondertekenen.

De nieuwkomer wordt bij zijn verblijfsaanvraag op de hoogte gebracht dat zijn inspanningen tot integratie gecontroleerd en bij niet nakoming ervan zelfs gesanctioneerd zullen worden. Door het ondertekenen van de nieuwkomersverklaring geeft men aan dat men de fundamentele waarden en normen van de samenleving begrijpt en er ook naar zal handelen.

Wie is er vrijgesteld?

Naast erkende vluchtelingen, staatlozen en personen die internationale bescherming verzoeken, zijn ook volgende categorieën vrijgesteld van de verplichting tot ondertekenen van de verklaring:

• EU-burgers en hun gezinsleden die naar België willen komen;
• langdurig ingezetenen (dwz niet-EU onderdanen die reeds over een legaal verblijf van meer dan 5 jaar beschikken in een andere EU-lidstaat alvorens ze naar België komen);
• buitenlandse studenten die in België > 3 maanden hoger onderwijs willen volgen of een voorbereidingsjaar hiervoor.

Sanctie

De nieuwkomersverklaring zal worden voorgelegd op het moment dat de buitenlander een verblijfsaanvraag indient. Voor wie deze verklaring niet ondertekent, zal de verblijfsaanvraag onontvankelijk zijn.

Wie in de 5 jaren na toekenning van het verblijfsrecht geen redelijke inspanning levert om zijn integratie te doen slagen en hiervan ook geen bewijs kan voorleggen, kan zijn verblijfsrecht verliezen.

Inwerkingtreding

Deze wet treedt in werking op 26 januari 2017. In praktijk zal de inwerkingtreding nog enige tijd op zich laten wachten. Over de inhoud van de verklaring moet nog onderhandeld worden met de deelstaten vermits het hier niet gaat over een exclusieve bevoegdheid van de federale regering. Bovendien moet het model van de verklaring en de regels die de ondertekening ervan toelichten nog bij KB worden vastgelegd. Deze teksten zijn momenteel nog niet gekend.

De bepalingen van de wet waarbij de nieuwkomersverklaring verplicht wordt, zullen dus pas in werking kunnen treden op het moment dat het KB in werking treedt.