Juridische inhoud

1. Inkomensgarantie-uitkering mogelijk voor vrijwillig deeltijdse werknemers vanaf 1 juli 2013

Vanaf 1 juli 2013 kan ook een vrijwillig deeltijdse werknemer die het werk deeltijds hervat een

inkomensgarantie-uitkering (IGU) krijgen.  De IGU kan enkel genoten worden voor de uren van volledige werkloosheid.  Voordien was een IGU enkel mogelijk voor deeltijdse werknemers met behoud van rechten.  Een IGU is niet langer gebonden aan een statuut van deeltijdse met behoud van rechten.

De deeltijdse werknemer met behoud van rechten is een werknemer die deeltijds werkt maar

gelijkgesteld wordt met een voltijdse werknemer.  Terwijl een vrijwillig deeltijdse werknemer niet gelijkgesteld wordt met een voltijdse werknemer. Als volledig werkloze heeft de vrijwillig deeltijdse dan ook geen recht op volle uitkeringen, maar op halve uitkeringen in functie van het uurrooster waarin hij tewerkgesteld was.

Deze nieuwe mogelijkheid van een IGU voor een werkloze die halve uitkeringen geniet in geval van werkhervatting met een deeltijdse arbeidsovereenkomst steunt hoofdzakelijk op de invoering van een nieuwe paragraaf in artikel 104 van het werkloosheidsbesluit van 25 november 1991. 

2. Wat is een IGU?

Indien een werkloze het werk deeltijds hervat, kan hij onder bepaalde voorwaarden bovenop zijn loon een uitkering ontvangen van de RVA. Deze regeling wil een globaal inkomen garanderen (loon + uitkering) dat:

• minstens gelijk is aan de werkloosheidsuitkering indien de deeltijdse tewerkstelling maximum 1/3 van een voltijdse tewerkstelling bedraagt;
• hoger is dan de werkloosheidsuitkering indien de deeltijdse tewerkstelling groter is dan 1/3 van een voltijdse tewerkstelling. Hoe groter het uurrooster, hoe groter het verschil.

3. Voorwaarden inkomensgarantie-uitkering

Om recht te hebben op een IGU moeten aan volgende 'algemene' voorwaarden voldaan zijn:

• recht hebben op een brutomaandloon lager dan 1.559,38 euro indien u ten minste 21 jaar oud bent, en lager dan 1.321,60 euro indien u jonger bent dan 21 jaar (grensbedragen gekoppeld aan de index);

• tewerkgesteld zijn in een arbeidsregime waarvan de gemiddelde wekelijkse duur niet hoger ligt dan 4/5 van een voltijdse betrekking;

• geen recht meer hebben op een loon ten laste van een vorige werkgever (wanneer de deeltijdse betrekking aanvangt tijdens een opzeggingsperiode of tijdens een periode gedekt door een verbrekingsvergoeding);

• aanpassing vragen van zijn arbeidsovereenkomst indien regelmatig meer uren moeten gepresteerd worden dan voorzien in deze arbeidsovereenkomst.

Bijkomende voorwaarden voor een deeltijdse werknemer met behoud van rechten om een IGU te krijgen:

• een aanvraag ingediend hebben bij zijn werkgever om een voltijdse betrekking te krijgen die in de onderneming vrij zou komen;

• ingeschreven blijven als voltijds werkzoekende en beschikbaar zijn voor een voltijdse betrekking op de arbeidsmarkt.

Bijkomende voorwaarden voor een vrijwillig deeltijdse werknemer om een IGU te krijgen:

• een aanvraag ingediend hebben bij zijn werkgever om een voltijdse betrekking te krijgen die in de onderneming vrij zou komen, of voorlegging van een attest aan zijn werkgever dat men vóór de indiensttreding beschouwd werd als een vrijwillig deeltijdse werknemer (dit attest kan gevraagd worden bij de uitbetalingsinstelling of het werkloosheidsbureau);

• ingeschreven blijven als werkzoekende en beschikbaar zijn voor een passende betrekking op de arbeidsmarkt.

Passend voor een vrijwillig deeltijder

Een betrekking is passend voor een vrijwillig deeltijdse werknemer als het gemiddeld wekelijks aantal arbeidsuren van de aangeboden betrekking niet meer bedraagt dan het aantal dat in rekening werd gebracht voor de vaststelling van het aantal halve uitkeringen (waarop de vrijwillig deeltijdse werknemer aanspraak maakt) plus zes.

4. Berekening inkomensgarantie-uitkering

Voor een bepaalde maand wordt de inkomensgarantie-uitkering berekend op basis van de volgende formule:

IGU = referte-uitkering + maandelijks bedrag van de uurtoeslag - nettoloon

Referte-uitkering

de referte-uitkering = 26 x de 'theoretische' daguitkering.

De theoretische daguitkering is de uitkering die betrokkene voor die maand zou

ontvangen in geval van volledige werkloosheid, rekening houdend met het feit dat de

vergoedingsperiodes verder evolueren tijdens uw deeltijdse tewerkstelling.

Voor een deeltijdse werknemer met behoud van rechten is de daguitkering het bedrag van de 'volle' uitkering die hij als volledig werkloze zou ontvangen.

Voor een vrijwillig deeltijdse werknemer is de daguitkering gelijk aan het bedrag van de 'halve'

uitkering die hij als volledig werkloze zou ontvangen, vermenigvuldigd met het aantal halve

uitkeringen waarop hij per week aanspraak maakt, en gedeeld door zes. 

Deze formule wordt ingevoegd in artikel 114, § 8 van het werkloosheidsbesluit van 25 november 1991 en artikel 75bis van het MB van 26 november 1991.

Voorbeeld berekening referte-uitkering

We vertrekken van een situatie van vergoeding als 'vrijwillig deeltijdse werknemer' in geval van volledige werkloosheid.

Het dagbedrag van de halve uitkering is 24,79 euro. 

Normaal zouden 9 halve uitkeringen/week betaald worden.

Om de IGU te berekenen, vertrekken we van een referte-uitkering van 24,79 x 9/6 = 37,185 = 37,19 euro.

Maandbedrag uurtoeslag

maandbedrag van de uurtoeslag = (uren > 1/3 aantal uren voltijds) x uurtoeslag (= forfait van 3,05 euro in een tewerkstelling van 38 u/w)

Enkel de uren die 1/3 van een voltijdse betrekking overschrijden (55 uur per maand in geval van tewerkstelling in een betrekking waar het voltijdse uurrooster gelijk is aan 38 uur per week) geven recht op een uurtoeslag.

Het nettobedrag van de inkomensgarantie-uitkering is altijd beperkt tot een bedrag gelijk aan het voltijdse fictieve nettoloon min het deeltijdse nettoloon.

Let op!  In functie van de gezinssituatie (samenwonend, gezinslast, alleenwonend) kunnen nog andere berekeningselementen spelen.  Dit zou echter te ver leiden.

Deze toelichting houdt geen rekening met het effect van vakantie, afwezigheid, ziekte…

De gedetailleerde formules voor de berekening van de inkomensgarantie-uitkering zijn terug te vinden op de website van de RVA www.rva.be. 

De site bevat ook een programma waarmee bij benadering het bedrag van de IGU kan berekend worden.

5. Procedure om IGU aan te vragen

De deeltijdse werknemer meldt zich bij zijn uitbetalingsinstelling met:

• een volledig ingevuld formulier C131A–werknemer;

• eventueel een ingevuld formulier C131A–werkgever (indien de werkgever geen elektronische aangifte aanvang van deeltijdse arbeid heeft gedaan);

De aanvraag moet in principe op het werkloosheidsbureau aankomen binnen een termijn van twee maanden die aanvangt de dag nadat de deeltijdse arbeid werd aangevat.

Voor een vrijwillig deeltijdse werknemer moet de aanvraag op het werkloosheidsbureau aankomen binnen een termijn van twee maanden die volgt op de dag vanaf dewelke hij de IGU wenst te krijgen.

De deeltijdse werknemer moet een specifiek controleformulier C3 deeltijds aanvragen dat hij moet laten valideren door het gemeentebestuur voor de lopende maand en de drie daaropvolgende maanden. Het moet

ingevuld worden volgens de richtlijnen op dit formulier.  Vanaf het moment dat men IGU wenst te ontvangen, moet men in het bezit zijn van een gevalideerd en correct ingevuld controleformulier.

De deeltijdse werknemer moet zich ook aanmelden bij de VDAB, ACTIRIS, het ADG of de FOREM om:

• aangifte te doen van zijn deeltijdse betrekking;

• zich in te schrijven als werkzoekende voor een voltijdse betrekking of voor een passende deeltijdse betrekking.

Deze aanmelding moet gebeuren binnen een termijn van twee maanden die aanvangt de dag nadat de deeltijdse arbeid wordt aangevat.

De vrijwillig deeltijdse werknemer moet deze aanmelding doen binnen een termijn van twee maanden die volgt op de dag vanaf wanneer men IGU wenst te verkrijgen.

Tijdens de deeltijdse betrekking moet de deeltijdse werknemer zich om de drie maanden bij de gemeente aanbieden om de controleformulieren C3 deeltijds voor de volgende drie maanden te laten valideren.

Op het einde van elke maand moet het gevalideerde en correct ingevulde formulier C3 deeltijds overhandigd worden aan de uitbetalingsinstelling, eventueel samen met het formulier C131B als de werkgever geen elektronische aangifte doet.

De papieren C-documenten staan in geactualiseerde vorm beschikbaar op de RVA-site.

6. Mogelijkheid recht op halve uitkeringen blijft bestaan

We willen opmerken dat het bestaande (strenge) systeem van halve uitkeringen voor werknemers die het werk deeltijds hervat hebben en voordien werkloos werden in het statuut van vrijwillig deeltijdse werknemer, nog steeds blijft bestaan.

Concreet betekent het bestaande systeem dat de deeltijdse werknemer schrappingen aanbrengt op de controlekaart C3A voor de activiteitsdagen in de loop van de maand.   Per activiteitsdag gaan in principe 2 halve daguitkeringen verloren.  Dit systeem leidt ertoe dat vrij snel het volledige recht op halve uitkeringen uitgeput raakt. 

Voorbeeld: Een werknemer die voordien halftijds werkte (bv. 19u/week) als vrijwillig deeltijdse werknemer, is gerechtigd op 6 halve uitkeringen/week als hij volledig werkloos wordt.  Indien deze vrijwillig deeltijdse werknemer het werk deeltijds hervat gedurende 3 dagen/week (bv. slechts 12 u/week), verliest hij volledig zijn recht op halve uitkeringen.

Als deze werknemer voldoet aan alle voorwaarden, komt hij vanaf 1 juli 2013 mogelijk wel in aanmerking voor een IGU in aanvulling op zijn deeltijdse loon.  Hiertoe moet hijzelf een aanvraag indienen.