ella
Meer dan een jaar na de aankondiging ervan, verscheen vandaag de arbeidsdeal in het Belgisch Staatsblad. Een wet houdende diverse arbeidsbepalingen bevat volgende maatregelen:
- de bekendmakingstermijn voor deeltijdse variabele werkroosters wordt opgetrokken;
- een voltijdse werknemer kan vragen om de werktijd aan te passen naar een 4-dagenweek, of een wisselend weekregime;
- het statuut van mensen die prestaties verrichten in het kader van de platformeconomie, wordt bijgestuurd;
- er komt een mogelijkheid om een werknemer tijdens een opzeggingstermijn ter beschikking te stellen van een andere werkgever, in het kader van een ‘transitietraject’;
- het zogenaamde ‘artikel 39ter’ wordt hervormd, met het oog op het toepassen van inzetbaarheidsmaatregelen bij ontslag van een werknemer met minstens 30 weken opzeggingstermijn of -vergoeding;
- voor e-commerce komen er versoepelingen om nachtarbeid mogelijk te maken;
- werknemers zullen een expliciet recht op deconnectie krijgen;
- bedrijven moeten een jaarlijks opleidingsplan opstellen, en (in bedrijven met minstens 10 werknemers) aan elke werknemer een individueel opleidingsrecht toekennen;
- er komen aanpassingen aan de Administratieve commissie arbeidsrelaties;
- tenslotte zijn er een aantal sectorale maatregelen: bedrijfssectoren zullen een verslag moeten opmaken omtrent knelpuntberoepen enerzijds, en diversiteit en discriminatie anderzijds. Ze krijgen ook de mogelijkheid om intersectorale Fondsen van Bestaanszekerheid te creëren.
In deze nieuwsbrief gaan we dieper in op de specifieke regels om de arbeidsrelatie van platformwerkers te bepalen.
De informatie in deze nieuwsbrief is identiek aan wat we u al in augustus meedeelden, op basis van de ontwerptekst die toen in de Kamer behandeld werd.
Vanaf 1 januari 2023 gelden er specifieke criteria om de arbeidsrelatie van de platformwerker te bepalen.
Er geldt een weerlegbaar vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst wanneer minstens aan een aantal criteria voldaan is. Het gaat bijvoorbeeld over exclusiviteit, geolokalisatie, bepalen van tarieven, inperken van de vrijheid om zelf de werkuren of de afwezigheidsperiodes te bepalen, enz.
De Administratieve Commissie zal ook adviezen geven of beslissingen nemen rond platformwerk.
De platformexploitanten moeten in de toekomst ook een verzekering van gemeen recht afsluiten om de zelfstandige platformwerkers te dekken tegen:
- lichamelijke schade veroorzaakt door ongevallen tijdens de uitvoering van de activiteiten tegen vergoeding via het digitaal platform; of
- ongevallen overkomen op weg naar en van deze activiteiten.
Wat betekent dit voor de werkgever?
Een werkgever in de platformeconomie en de platformwerker moeten vanaf 1 januari 2023 rekening houden met verschillende nieuwe criteria om te bepalen of de platformwerker een werknemer dan wel een zelfstandige is.
Intro
De platformeconomie zit al enige tijd in de lift. Rond de aard van de arbeidsrelatie van de platformwerkers rezen dan ook meer en meer vragen. De wetgever hoopt met de nieuwe regels meer duidelijkheid en rechtszekerheid te scheppen over de arbeidsrelatie.
Daarnaast voorziet men ook een verplichte verzekering voor ongevallen voor zelfstandige platformwerkers.
Juridische inhoud
1. Nieuwe definities voor nieuwe termen
De wetgever voert 3 nieuwe definities in:
- digitaal platform opdrachtgever;
- platformwerker;
- platformexploitant.
1.1. Digitaal platform opdrachtgever
Een digitaal platform opdrachtgever biedt een bezoldigde dienst die wordt verstrekt op:
- afstand via elektronische middelen; en
- vraag van een afnemer van de dienst.
Deze dienst moet:
- betalend zijn; en
- via een algoritme of een andere gelijkwaardige methode of technologie beslissings- of controlemacht uitoefenen op:
- de wijze waarop de prestaties gerealiseerd worden; en
- de arbeid- of loonvoorwaarden.
Het gaat hier niet om:
- aanbieders van een dienst waarvan het hoofddoel is activa te exploiteren of te delen of goederen of diensten door te verkopen;
- diegenen die zonder winstoogmerk een dienst verstrekken.
1.2. Platformwerker
Een platformwerker is iedere persoon die platformwerk verricht via een digitaal platform opdrachtgever.
1.3. Platformexploitant
Een platformexploitant is een natuurlijk persoon of rechtspersoon die het digitaal platform opdrachtgever exploiteert.
Hij kan dit rechtstreeks doen of via een tussenpersoon.
2. Arbeidsrelatie
Een platformwerker is een werknemer wanneer de arbeidsrelatie met de platformexploitant 3 van de 8 of 2 van de laatste 5 criteria vervult. Dit vermoeden kan men met alle middelen van recht weerleggen.
De platformexploitant kan:
- exclusiviteit eisen met betrekking tot zijn werkterrein;
- een mechanisme van geolokalisering gebruiken voor andere doeleinden dan de goede werking van zijn basisdiensten;
- de vrijheid van de platformwerker in de manier waarop hij het werk uitvoert, inperken;
- de hoogte van het inkomen van een platformwerker beperken. Denk bijvoorbeeld aan:
- het betalen van uurtarieven;
- het recht van een individu beperken om werkaanbiedingen te weigeren op basis van het aangeboden tarief;
- het individu niet toestaan de prijs van de dienst te bepalen.
- van een platformwerker eisen dat hij zich houdt aan dwingende voorschriften rond voorkomen en gedrag ten aanzien van de afnemer van de dienst of de uitvoering van het werk;
- de prioritering bepalen van:
- toekomstige werkaanbiedingen;
- het bedrag dat voor een opdracht wordt geboden
- de bepaling van de rangschikking.
De platformexploitant maakt hiervoor gebruik van elektronische middelen om de verzamelde informatie en de uitvoering van de prestatie door de platformwerkers te controleren;
- de vrijheid van organisatie van het werk inperken, bijvoorbeeld de vrijheid om:
- werkuren of afwezigheidsperiodes zelf te kiezen;
- taken te aanvaarden of te weigeren;
- een beroep te doen op onderaannemers of vervangers;
- de mogelijkheid voor de platformwerker inperken om buiten het platform een klantenbestand op te bouwen of om werkzaamheden voor een derde te verrichten.
Bij de kwalificatie van de arbeidsrelatie heeft de effectieve uitvoering hiervan voorrang op de kwalificatie die de partijen aan de arbeidsrelatie hebben gegeven.
Bovendien zal men bij de daadwerkelijke beoordeling van de arbeidsrelatie rekening moeten houden met het bijzondere karakter van algoritmisch beheer en andere technologische middelen.
3. Evaluatie
Een jaar na de inwerkingtreding volgt een eerste evaluatie van de regeling rond platformwerk. Een definitieve evaluatie volgt na twee jaar.
4. Administratieve Commissie ter regeling van de Arbeidsrelatie
De Administratieve Commissie ter regeling van de Arbeidsrelatie zal ook adviezen geven of beslissingen nemen rond platformwerk.
5. Ongevallenverzekering voor zelfstandige platformwerkers
De platformexploitant moet een verzekering van gemeen recht afsluiten om de zelfstandige platformwerkers te dekken tegen:
- lichamelijke schade veroorzaakt door ongevallen tijdens de uitvoering van de activiteiten tegen vergoeding via het digitaal platform; of
- ongevallen overkomen op weg naar en van deze activiteiten.
De regering moet via een Koninklijk Besluit de minimumgarantievoorwaarden vastleggen van deze verzekeringsovereenkomst. Momenteel hebben we hierover nog geen bijkomende informatie.
Een platformexploitant die geen verzekering voorziet, is burgerlijk aansprakelijk voor de geleden schade.
Daarnaast riskeert de platformexploitant ook een sanctie van niveau 2 zoals bepaald in het Wetboek van Economisch Recht.
Deze sanctie bestaat uit een strafrechtelijke geldboete van een minimumbedrag van 26 EUR tot een maximumbedrag van 10.000 EUR of tot 4 % van de totale jaaromzet in het laatst afgesloten boekjaar voorgaand aan het opleggen van de geldboete waarover gegevens beschikbaar zijn die toelaten om de jaaromzet vast te stellen, indien dit een hoger bedrag vertegenwoordigt.
De regering kan de dekking van de voormelde verzekeringsovereenkomst verder nog uitbreiden tot rechtsbijstand voor de voormelde risico’s. Hiervoor moeten ze dan een Koninklijk Besluit uitvaardigen. Hier hebben we momenteel nog geen bijkomende informatie over.
Arbeidsrechtbanken en -hoven zijn ook bevoegd om geschillen over deze verzekeringsovereenkomsten te behandelen
Wanneer deze verplichting om een verzekering naar gemeen recht af te sluiten en de uitbreiding van de bevoegdheden in werking treedt, is nog niet duidelijk. We wachten nog op een Koninklijk Besluit van de regering.
6. Inwerkingtreding
Treden in werking op 1 januari 2023:
- de nieuwe definities;
- de criteria om de arbeidsrelatie te bepalen;
- de evaluatie van de nieuw regels rond de platformeconomie;
- de bevoegdheid van de Administratieve Commissie rond platformwerk.
Voor de verzekering tegen ongevallen voor platformwerkers wachten we nog op een Koninklijk Besluit.
