De Kamer keurde een wet goed die het mogelijk maakt om daden van prostitutie (sekswerk) te verrichten in uitvoering van een arbeidsovereenkomst.
Op dit moment kunnen sekswerkers hun beroep niet uitoefenen met een arbeidsovereenkomst. Het is namelijk strafbaar om de prostitutie van een ander te organiseren om hierbij een voordeel te krijgen. Werkgevers zouden zich dan schuldig maken aan het misdrijf van pooierschap.
Binnenkort komt hier verandering in, al verbindt de wetgever wel voorwaarden aan de tewerkstelling van een sekswerker met een arbeidsovereenkomst.
Erkende werkgevers
Werkgevers die sekswerkers willen tewerkstellen moeten een erkenning van de overheid krijgen. Daarvoor moet de werkgever aantonen dat hij voldoet aan een reeks voorwaarden.
Zo moet de werkgever verplicht een rechtspersoon zijn. De bestuurders moeten zich bekend maken en mogen geen strafblad hebben voor veroordelingen zoals aanranding, verkrachting of opzettelijke doding.
Werkgevers die niet meer aan de voorwaarden voldoen, kunnen hun erkenning verliezen en zijn dan een opzeggingsvergoeding verschuldigd aan de sekswerkers die voor hen werken.
Veilige werkomstandigheden
Werkgevers moeten voor een veilige werkomgeving zorgen.
Sekswerkers moeten daarom een alarmknop hebben die hen verbindt met een vertrouwenspersoon. Vakbonden en organisaties die het welzijn van sekswerkers willen garanderen moeten toegang krijgen tot de werkplek.
Werkgevers die niet meer aan deze voorwaarden voldoen, kunnen hun erkenning verliezen en zijn dan een opzeggingsvergoeding verschuldigd aan de sekswerkers die voor hen werken.
Recht om te weigeren
Sekswerkers hebben altijd het recht om, met behoud van loon, seksuele activiteiten stop te zetten, te weigeren of hieraan voorwaarden te verbinden.
De werkgever mag aan de uitoefening van deze rechten geen nadelige gevolgen verbinden, zoals een sanctie of een ontslag. Doet de werkgever dat wel, dan riskeert hij een ontslagvergoeding gelijk aan zes maanden loon.
Sekswerkers hebben bovendien het recht om de arbeidsovereenkomst te beëindigen zonder opzeggingstermijn of -vergoeding.
Inwerkingtreding
De wet werd aangenomen door de Kamer van Volksvertegenwoordigers en is dus definitief maar moet nog verschijnen in het Belgisch Staatsblad.
De nieuwe regels zullen gelden vanaf de eerste dag van de zesde maand die volgt op de maand waarin de wet verschijnt.
Wat betekent dit voor de werkgever?
Binnenkort is het mogelijk om sekswerkers tewerk te stellen met een arbeidsovereenkomst.
Werkgevers die dit willen doen moeten eerst een erkenning krijgen van de overheid waarbij zij aan strikte voorwaarden moeten voldoen.
Werkgevers zullen maatregelen moeten nemen op de werkvloer om de sekswerkers een veilige werkomgeving te garanderen.
1. Arbeidsovereenkomst voor sekswerkers
1.1. Gewone arbeidsovereenkomst
De arbeidsovereenkomst voor sekswerkers is een gewone arbeidsovereenkomst volgens de Arbeidsovereenkomstenwet waarbij een sekswerker:
onder het gezag van een werkgever
tegen betaling van loon
daden van prostitutie verricht.
Alle regels van het arbeidsrecht en sociale zekerheidsrecht zijn van toepassing op de arbeidsovereenkomst. Denk aan arbeidsduur, bescherming van het loon en welzijn op het werk. Toch gelden enkele uitzonderingen.
1.2. Uitzonderingen
Sekswerk uitvoeren met een arbeidsovereenkomst kan niet voor:
studenten;
minderjarigen;
gelegenheidswerknemers;
flexi-jobbers.
De arbeidsovereenkomst voor sekswerkers moet verplicht schriftelijk worden gesloten uiterlijk op het moment waarop de prestaties starten.
De werkgever moet een erkenning hebben van de overheid (zie verder) en de schriftelijke arbeidsovereenkomst moet het erkenningsnummer van de werkgever vermelden.
De werkgever moet een kopie van de arbeidsovereenkomst, elektronisch of op papier, ter beschikking houden van de sociale inspectie op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden ingezien.
De werkgever mag een sekswerker die in zijn dienst werkt niet ter beschikking stellen van een derde die gebruik maakt van de diensten van deze sekswerker en een deel van het werkgeversgezag uitoefent. Ook uitzendarbeid is verboden.
1.3. Thuiswerk voorlopig niet mogelijk
Thuiswerk voor een sekswerker is voorlopig verboden en zal pas kunnen onder de volgende omstandigheden:
een koninklijk besluit moet voorwaarden vastleggen over de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de thuiswerkende sekswerker
en
het bevoegde paritair comité moet een collectieve arbeidsovereenkomst sluiten over de manier waarop:
het toezicht op de sociale wetgeving in de woning wordt georganiseerd en
het toezicht op de gepresteerde arbeidstijd wordt georganiseerd en
de werkgever tussenkomt in de kosten van de werknemer.
Sowieso kan thuiswerk pas als de sekswerker hiermee voorafgaand schriftelijk akkoord gaat. Het akkoord geldt voor een periode van maximaal zes maanden maar kan telkens vernieuwd worden.
2. Erkende werkgevers
Werkgevers die sekswerkers willen aanwerven moeten eerst een erkenning krijgen van de ministers van Justitie en van Werk. Een koninklijk besluit zal de aanvraagprocedure die werkgevers moeten volgen nog vastleggen.
Om een erkenning te krijgen, moeten werkgevers aan volgende voorwaarden voldoen:
de werkgever moet een rechtspersoon zijn in de vorm van een besloten of coöperatieve vennootschap of een vzw. De maatschappelijke of bedrijfszetel moet in België liggen;
de statuten van de vennootschap of vereniging moeten vermelden dat de werkgever de werknemer niet mag dwingen om een prostitutiehandeling uit te voeren en dat de sekswerker het recht heeft om seksuele betrekkingen te weigeren, stop te zetten of voorwaarden mag opleggen.
de bestuurders moeten bekend zijn met naam, voornaam en rijksregisternummer;
de bestuurders mogen niet veroordeeld zijn voor bepaalde misdrijven (aanranding, verkrachting, voyeurisme, opzettelijke doding,…). Ook als de werkgever een erkenning heeft gekregen, moeten de bestuurders aan deze voorwaarde blijven voldoen.
Werkgevers die sekswerkers tewerkstellen zonder erkenning, maken zich schuldig aan het misdrijf pooierschap.
Als een werkgever niet aan de erkenningsvoorwaarden voldoet kan de overheid de erkenning intrekken of
schorsen.
Als de overheid de erkenning intrekt, mag de werkgever geen sekswerkers meer tewerkstellen. Zij hebben dan recht op een opzeggingsvergoeding ten laste van de werkgever volgens de bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet.
Elk jaar bezorgt de bevoegde overheidsdienst de lijst van erkende werkgevers aan het bevoegde paritaire comité.
3. Veilige arbeidsomstandigheden
Naast de verplichting om een erkenning te krijgen, moet de werkgever tijdens de tewerkstelling een veilige arbeidsomgeving garanderen aan de sekswerkers:
de werkgever moet een vertrouwenspersoon aanduiden op grond van de Welzijnswet, ongeacht het aantal werknemers dat hij in dienst heeft.
Als de werkgever 20 of meer werknemers in dienst heeft, moet de werkgever minstens één vertrouwenspersoon onder zijn eigen personeel kiezen;
noch de bestuurders, noch het leidinggevend personeel mogen veroordeeld zijn voor bepaalde misdrijven (aanranding, verkrachting, voyeurisme, opzettelijke doding,…);
de werkgever mag de uitoefening van het werkgeversgezag en zijn verplichtingen ten aanzien van zijn werknemers niet uitbesteden aan onderaannemers;
de werkgever moet een referentiepersoon aanstellen. Deze moet ervoor zorgen dat de werkgever het sekswerk op een veilige manier organiseert en moet continu bereikbaar zijn voor de werknemers van de onderneming. De werkgever brengt de sekswerkers hiervan schriftelijk op de hoogte;
in elke kamer waar een werknemer sekswerk verricht, moet een alarmknop aanwezig zijn, die de sekswerker in verbinding stelt met de referentiepersoon. Sekswerkers die buiten de lokalen van de werkgever werken, moeten een mobiele alarmknop hebben;
de werkgever moet de toegang tot de werkplek verlenen aan:
socio-medische organisaties die het welzijn van de werknemers willen garanderen;
professionele verenigingen van sekswerkers en vakbonden.
Een koninklijk besluit zal nog bijkomende voorwaarden vaststellen op het vlak van veiligheid en gezondheid, waaronder de minimale afmetingen van de kamers en hygiënevoorschriften.
Werkgevers die sekswerkers tewerkstellen zonder aan alle voorwaarden te voldoen, maken zich schuldig aan het misdrijf pooierschap. Bovendien kan de overheid de erkenning intrekken of schorsen.
Als de overheid de erkenning intrekt, mag de werkgever geen sekswerkers meer tewerkstellen. Zij hebben dan recht op een opzeggingsvergoeding ten laste van de werkgever volgens de bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet.
4. Recht om te weigeren
Niemand mag gedwongen worden een prostitutiehandeling uit te voeren. Dit vertaalt zich in volgende rechten van sekswerkers:
- Een sekswerker mag seksuele betrekkingen met een klant of bepaalde seksuele handelingen steeds weigeren, stopzetten of hieraan voorwaarden verbinden.
- Een sekswerker mag een daad van expositie (bv. raamprostitutie) weigeren als er duidelijke aanwijzingen zijn dat de veiligheid of de integriteit van de sekswerker hierdoor in gevaar komt.
Als de sekswerker een van deze rechten uitoefent (en dus om deze reden weigert te werken), kan dat nooit een tekortkoming van de sekswerker in de uitvoering van de arbeidsovereenkomst uitmaken (insubordinatie). Bovendien mogen hieruit geen nadelige gevolgen voor de sekswerker voortvloeien, bv. een disciplinaire sanctie of een ontslag.
De werknemer mag bij een weigering afwezig blijven van het werk, met behoud van loon.
Als de werknemer in een periode van zes maanden meer dan tien keer gebruik maakt van het weigeringsrecht, kunnen werkgever of werknemer de tussenkomst vragen van de overheid. Een koninklijk besluit moet bepalen welke overheidsdienst hiervoor bevoegd zal zijn. Deze overheidsdienst zal de partijen horen en onderzoek doen naar het welzijn op de werkplek.
De verplichtingen, rechten en procedures op basis van de Welzijnswet blijven hiernaast ook van toepassing op de tewerkstelling van sekswerkers.
- Een sekswerker mag op elk moment de arbeidsovereenkomst beëindigen zonder dat deze een opzeggingstermijn moet respecteren of een opzeggingsvergoeding moet betalen aan de werkgever.
Als de sekswerker een werkloosheidsuitkering aanvraagt, moet de RVA rekening houden met de specifieke aard van sekswerk.
5. Ontslagbescherming en bescherming tegen nadelige behandeling
De werkgever mag de sekswerker niet nadelig behandelen of ontslagen omdat deze het recht uitoefent om een daad van expositie of het sekswerk stop te zetten, te weigeren of voorwaarden te verbinden aan de uitvoering van het sekswerk.
De bescherming geldt tot zes maanden na de uitoefening van het weigeringsrecht.
De werknemer geniet ook van de ontslagbescherming als de werkgever een ontslag doorvoert nà de beschermde periode maar tijdens de beschermde periode:
de ontslagbeslissing al nam of
al enige voorbereiding trof voor het ontslag.
Als de werkgever toch een nadelige maatregel of een ontslag doorvoert, draagt hij zelf de bewijslast dat deze handeling niets te maken heeft met de weigering van de sekswerker. Op vraag van de werknemer bezorgt de werkgever deze redenen schriftelijk aan de werknemer.
Kan de werkgever geen andere reden bewijzen, dan riskeert hij volgende vergoedingen te moeten betalen:
bij een onterecht ontslag een forfaitaire schadevergoeding gelijk het brutoloon van zes maanden. De werknemer kan de vergoeding cumuleren met een opzeggingsvergoeding.
bij een onterechte nadelige maatregel een schadevergoeding gelijk aan:
een forfaitaire vergoeding gelijk aan het brutoloon van zes maanden of
de werkelijk geleden schade
Op de vergoedingen zijn geen RSZ-bijdragen verschuldigd.
6. Paritair comité
Het is nog niet duidelijk welk paritair comité bevoegd zal zijn voor de sekswerkers en hun erkende werkgevers.
In oktober 2023 stelden de sociale partners een uitbreiding voor van het bevoegdheidsgebied van het paritair comité voor het hotelbedrijf (PC 302). Dit was slechts een eerste stap die de betrokken partijen de mogelijkheid bood hun opmerkingen te formuleren.
Een paritair comité wordt pas werkelijk gewijzigd als een koninklijk besluit verschijnt dat dit uitdrukkelijk regelt. Dat is op dit moment nog niet gebeurd.
7. Sancties
De werkgevers die niet voldoen aan de voorwaarden van de wet of zonder een geldige erkenning sekswerkers tewerkstellen, maken zich schuldig aan het misdrijf pooierschap. Dit misdrijf wordt bestraft met gevangenisstraf van een jaar tot vijf jaar en met geldboete van 500,00 euro tot 25.000,00 euro.
Werkgevers riskeren een administratieve geldboete van 200,00 tot 2.000,00 EUR of een strafrechtelijke geldboete van 400,00 tot 4.000,00 EUR (sanctieniveau 2) als ze:
de arbeidsovereenkomst voor sekswerkers niet schriftelijk, niet tijdig, verkeerd of onvolledig opstellen;
geen kopie van de arbeidsovereenkomst ter beschikking houden van de sociale inspectie op de plaats waar het arbeidsreglement kan worden ingezien.
De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers.
Werkgevers riskeren een administratieve geldboete van 400,00 tot 4.000,00 EUR of een strafrechtelijke geldboete van 800,00 tot 8.000,00 EUR (sanctieniveau 3) als ze:
geen vertrouwenspersoon aanduiden;
geen vertrouwenspersoon aanduiden die tot het personeel behoort als er 20 of meer werknemers zijn.
Werkgevers riskeren een geldboete van 2.400,00 tot 24.000,00 EUR, een strafrechtelijke geldboete van 4.800,00 tot 48.000,00 EUR en een gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar (sanctieniveau 4) als ze:
een minderjarige tewerkstellen als sekswerker;
een sekswerker ter beschikking stellen van een derde die gebruik maakt van de diensten van de sekswerker en op de sekswerker een deel van het werkgeversgezag uitoefent. De derde-gebruiker riskeert eenzelfde sanctie.
De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers.
8. Inwerkingtreding
De wet werd aangenomen door de Kamer van Volksvertegenwoordigers en is dus definitief maar moet nog verschijnen in het Belgisch Staatsblad.
De nieuwe regels zullen gelden vanaf de eerste dag van de zesde maand die volgt op de maand waarin de wet verschijnt.