Juridische inhoud

1. Geharmoniseerde begrippen voor tewerkstellingssteun

Het decreet inzake tewerkstellingssteun definieert in eerste instantie een aantal begrippen. met het oog op een vlotte leesbaarheid en goed begrip van de maatregelen die de Waalse Regering lanceert vanaf 2017.

Begrippen om te onthouden:

• activering van werkuitkeringen: activering van uitkeringen toegekend door de werkloosheidsverzekering of activering van financieel maatschappelijke bijstand bij een werkhervatting.

• werkzoekende: persoon ingeschreven als werkzoekende bij FOREM of persoon daarmee gelijkgesteld.

De Waalse Regering kan gelijkstellingen voorzien.

• (duur) inactiviteit/niet-werkend: periode die start bij inschrijving als werkzoekende bij FOREM en betekent dat de werkzoekende geen enkele professionele activiteit uitoefent, of een periode die daarmee gelijkgesteld wordt. De werkzoekende heeft het statuut van 'inactiviteit/niet-werkend' in deze periode.

• jonge werkzoekende: niet-werkende werkzoekende die de leeftijd van 25 jaar nog niet heeft bereikt.

• laaggeschoolde werkzoekende: werkzoekende zonder diploma secundair onderwijs en zonder attest van het 2e jaar van de 3e graad van het secundair onderwijs of zonder gelijkwaardig diploma of attest.

• middengeschoolde werkzoekende: werkzoekende in het bezit van maximum een diploma secundair onderwijs of een attest van het 2e jaar van de 3e graad van het secundair onderwijs of een gelijkwaardig diploma of attest.

• langdurig werkzoekende: een werkzoekende die gedurende meer dan 12 maanden niet-werkende werkzoekende is.

• aanwerving: het afsluiten van een 'arbeidsovereenkomst' tussen werknemer en werkgever.

Gebeurt meestal schriftelijke door ondertekening van een contract. Kan eventueel plaatsvinden op een vroeger tijdstip dan de effectieve aanvang van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

• indiensttreding: moment waarop de werknemer de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst (effectief) aanvat bij de werkgever.

• attest: verklaring die de werkzoekende op het internet van de site van FOREM kan downloaden, die aangeeft dat hij/zij voldoet aan de voorwaarden om te kunnen genieten van één van de nieuwe Waalse activeringsmaatregelen (jonge werkzoekenden of langdurig werkzoekenden).

2. Aanwervingssteun voor jonge werkzoekenden beneden 25 jaar

Recht op werkuitkeringen

Het decreet voorziet voor jonge laag- of middengeschoolde werkzoekenden van minder dan 25 jaar een recht op een maandelijkse werkuitkering gedurende maximum 36 maanden als ze een arbeidsovereekomstsluiten met een werkgever. Laaggeschoolde jongeren komen onmiddellijk in aanmerking, terwijl middengeschoolden pas na 6 maanden inactiviteit aanspraak maken op de werkuitkering.

De werkgever mag het bedrag van de werkuitkering in mindering brengen van het nettoloon dat hij betaalt aan de jonge werknemer, maar de werkuitkering kan nooit groter zijn dan het nettoloon van de betrokken maand. 

De voordeelperiode start vanaf de indiensttreding bij de werkgever. De toekenning van deze werkuitkering stopt sowieso als de jonge werknemer de leeftijd van28 jaar bereikt.

Voorwaarden op datum van indiensttreding:

• jonger dan 25 jaar en ingeschreven bij Forem als niet-werkende werkzoekende;
• ofwel laaggeschoold (= geen diploma of getuigschrift SO)

ofwel middengeschoold (maximum diploma SO) én tegelijkertijd minstens 6 maanden ingeschreven bij Forem als niet-werkend werkzoekend;

Opmerking:

Bepaalde situaties kunnen gelijkgesteld worden, bv. periodes van zeer beperkte professionele activiteiten of een inschrijving van de werkzoekende bij een andere regionale tewerkstellingsdienst.

• hoofdverblijfplaats gelegen in het Franse taalgebied (niet Duitstalige gebied); 

• niet behoren tot een uitgesloten categorie (o.a. aanwerving van statutairen, academisch en wetenschappelijk personeel aan universiteiten, onderwijzend personeel aan de overige onderwijsinstellingen, tewerkstelling bij de overheid zelf met enkele uitzonderingen); In het federaal Activa-Plan zijn dezelfde categorieën uitgesloten.

Let op!

De voorwaarden moeten vervuld blijven om recht op uitkeringen te behouden.

Als de werkzoekende verhuist en zijn hoofdverblijfplaats neemt in een ander (taal)gebied, of de jongere een hoger diploma behaalt, zijn de voorwaarden niet langer vervuld om werkuitkeringen te genieten. Het recht wordt dan opgeschort; het saldo kan eventueel later nog genoten worden als de voorwaarden daartoe terug vervuld zijn.

Eénmalig voordeel

De werkuitkering voor de jonge werkzoekende wordt in principe slechts éénmalig toegekend per werkzoekende. 

Dat principe van éénmaligheid wordt wat verzacht door een opschortingsregel:

de voordeelperiode van 36 maanden kan één aaneengesloten periode vormen, maar kan/mag ook één of meerdere keren onderbroken worden. Als de werkzoekende tijdens de voordeelperiode vanaf een bepaald moment niet langer voldoet aan alle voorwaarden, wordt het recht opgeschort tot (eventuele) regularisatie van de situatie. Het recht gaat niet definitief verloren voor de jonge werkzoekende.

Bijkomend, kan de werkzoekende na uitputting van het voordeel van de werkuitkeringen als jongere, later eventueel nog in aanmerking komen voor de tweede activeringsmaatregel voor langdurig werkzoekenden, mits aan alle voorwaarden te voldoen.

Het decreet geeft de mogelijkheid aan de Waalse Regering om de duur van de voordeelperiode te wijzigen. Op basis van het decreet duurt het recht 3 jaar.

Ruime toekenning

Het voordeel wordt ruim toegekend. Er is geen beperking qua juridische vorm van de werkgever, vestigingsplaats van de werkgever, aard van de activiteiten of tewerkstellingsplaats van de werknemer. Elke jonge werkzoekende die voldoet aan de voorwaarden, met hoofdverblijfplaats in het Franse taalgebied kan genieten van de tussenkomst in zijn loon.

Onderscheid laag- en middengeschoold 

Middengeschoolde jongeren openen pas het recht op de werkuitkering nadat zij minstens 6 maanden ingeschreven werkzoekend zijn geweest. 

Laageschoolde werkzoekenden daarentegen komen onmiddellijk in aanmerking als ze ingeschreven zijn en aangeworven worden door een werkgever.

De begrippen 'laag- en middengeschoold' zijn gedefinieerd door de Waalse overheid (zie punt 1). De inhoud stemt overeen met wat we kennen voor de doelgroepvermindering jongeren in Vlaanderen. 

De Waalse Regering kan ook nog gelijkgestelde periodes voorzien.

Bedrag werkuitkering

Het decreet bevat geen bedragen. De Waalse Regering bepaalt de bedragen van de werkuitkeringen en de degressiviteit via een uitvoeringsbesluit zodat dit regelmatig kan herzien worden rekening houdend met de evolutie op de arbeidsmarkt, de economische groei en het beschikbaar budget. 

Begin 2016 vermeldde de Waalse Regering onderstaande forfaits in een synthesenota:

De vermelde bedragen zijn maxima toegekend aan werknemers die voltijds aangeworven worden. Bij deeltijdse tewerkstelling gebeurt een proportionele vermindering. Via uitvoeringsbesluit zullen de regels worden vastgelegd. Voltijds en deeltijds worden gedefinieerd als in de werkloosheidsreglementering (voltijds is de werknemer wiens normale contractuele arbeidsduur overeenstemt met de maximale arbeidsduur die in de onderneming geldt krachtens wet, en wiens loon overeenstemt met het loon verschuldigd voor een volledige werkweek).

Formaliteiten

De aanwervingssteun wordt automatisch toegekend als de jongere aan de voorgeschreven voorwaarden beantwoordt.

Nagaan of de werkzoekende voldoet, kan online gebeuren op de site van Forem. Forem zal daartoe een model vastleggen. De werkzoekende kan op de site van Forem het attest aanvragen en raadplegen. Het kan gedownload en afgedrukt worden en dan overhandigd of doorgezonden worden aan de werkgever. Dit attest vervangt de huidige werkkaart. 

Het attest verklaart of de werkzoekende op 'dat ogenblik' voldoet aan de voorwaarden om een werkuitkering te bekomen. 

Let op!

• Forem attesteert niet de voorwaarde van 'aanwerving met een arbeidsovereenkomst'.  Dit is de verantwoordelijkheid van de werkgever zelf.
• Op het moment van indiensttreding moet de werkzoekende nog steeds voldoen aan alle voorwaarden(leeftijd en inschrijving, scholing, officiële woonplaats). De werkgever kan dit best nagaan bij indiensttreding als de arbeidsovereenkomst op een eerdere datum gesloten werd.

3. Aanwervingssteun voor langdurig werkzoekenden

Recht op werkuitkeringen

Het decreet voorziet voor personen die langer dan één jaar werkzoekend zijn, een recht  op een maandelijkse werkuitkering gedurende een periode van maximum twee jaar als ze een arbeidsovereenkomstsluiten met een werkgever.

De werkgever mag het bedrag van de werkuitkering in mindering brengen van het nettoloon dat hij betaalt aan de werknemer. De werkuitkering kan nooit groter zijn dan het nettoloon van de betrokken maand. De voordeelperiode start vanaf de indiensttreding bij de werkgever.

Voorwaarden op datum van zijn indiensttreding:

• ingeschreven bij Forem als niet-werkende werkzoekende gedurende meer dan 12 maanden;

De Waalse Regering kan bepaalde situaties gelijkstellen (bv. periodes van zeer beperkte professionele activiteiten gelijkstellen met periodes van niet-werkend werkzoekend zijn, een inschrijving van de werkzoekende bij een andere regionale tewerkstellingsdienst als gelijkwaardig beschouwen als een inschrijving bij Forem)

• hoofdverblijfplaats gelegen in het Franse taalgebied (uitgezonderd Duits taalgebied); 

• niet behoren tot de uitgesloten categorieën (o.a. aanwerving van statutairen, academisch en wetenschappelijk personeel aan universiteiten, onderwijzend personeel aan de overige onderwijsinstellingen, tewerkstelling bij de overheid zelf met aantal uitzonderingen).

Let op!

• Jongeren ouder dan 25 jaar kunnen ook in aanmerking komen.

• Als de werkzoekende verhuist en zijn hoofdverblijfplaats neemt in een ander (taal)gebied, of de langdurig werkzoekende zijn statuut van 'langdurig niet-werkend werkzoekende' verliest, zijn de voorwaarden niet langer vervuld om de werkuitkeringen te genieten.

Meerdere keren mogelijk

Deze werkuitkering voor langdurig werkzoekenden wordt niet beperkt tot één keer (per werkzoekende) en kan dus meerdere keren (bij verschillende werkgevers) toegekend worden aan dezelfde werkzoekende, op voorwaarde dat hij telkens bij indiensttreding aan de voorwaarden voldoet. 

De voordeelperiode van 24 maanden kan eveneens één aaneengesloten periode zijn, maar kan ook één of meerdere keren onderbroken worden. Als de werkzoekende tijdens de voordeelperiode vanaf een bepaald moment niet langer voldoet aan alle voorwaarden, wordt het recht opgeschort. Het saldo kan eventueel later opgenomen worden.

Het decreet geeft ook hier de mogelijkheid aan de Waalse Regering om de duur van de voordeelperiode te wijzigen. Op basis van het ontwerpdecreet duurt het recht 2 jaar.

Ruime toekenning

Zoals bij de werkuitkeringen voor jonge werkzoekenden wordt dit voordeel ook ruim toegekend. Elke langdurig werkzoekende die voldoet aan de voorwaarden, met hoofdverblijfplaats in het Franse taalgebied, kan genieten van de tussenkomst in zijn loon.

Bedrag werkuitkering

Het decreet vermeldt geen bedragen. De Waalse Regering krijgt de bevoegdheid om de bedragen van de maandelijkse werkuitkeringen en de degressiviteit ervan te bepalen via een besluit zodat dit herzien kan worden. 

Volgende forfaits werden begin 2016 bekendgemaakt door de Waalse Regering:  

De forfaits per maand worden toegekend aan werknemers die voltijds aangeworven worden.

Bij deeltijdse tewerkstelling worden de bedragen proportioneel verminderd, volgens de regels bepaald door de Waals Regering. Voltijds en deeltijds wordt gedefinieerd als in de werkloosheidsreglementering.

Formaliteiten

Zoals bij de activeringsmaatregel voor jonge werkzoekenden kan de steun automatisch toegepast worden als de werkzoekende bij indiensttreding aan de voorgeschreven voorwaarden beantwoordt. Dit kan gecheckt worden aan de hand van het attest dat online geraadpleegd kan worden op de site van Forem. Het attest kan gedownload en afgedrukt worden en bezorgd aan de toekomstige werkgever. Het vervangt de werkkaart. 

Het attest verklaart of de werkzoekende voldoet aan de voorwaarden om een werkuitkering te bekomen op de dag van consultatie en downloaden van het attest.

De 'aanwerving' op zich wordt uiteraard niet geattesteerd door Forem. 

De werkgever kan best op de dag van de effectieve indiensttreding samen met de werknemer nagaan of nog steeds de voorwaarden vervuld zijn voor het recht op werkuitkeringen.

4. Nieuwe Waalse activeringsmaatregelen: regels en modaliteiten

Aanvraag werkuitkeringen

De werkzoekende moet een aanvraag indienen bij RVA(ONEM) binnen een bepaalde termijn. De Waalse Regering bepaalt de procedure en de termijn waarbinnen de aanvraag moet gebeuren en de eventuele beperking bij laattijdige aanvraag.

Forem beslist

Inzake werkuitkeringen 'beslist' Forem over:

• de toekenning,

• opschorting,

• stopzetting,

• en eventuele recuperatie van werkuitkeringen.

De Waalse Regering zal de precieze regels bepalen om die taken uit te oefenen. 

Forem zal eventuele inbreuken vaststellen tegen het decreet en zijn uitvoeringsbesluiten en beslissen of bepaalde betalingen onverschuldigd zijn en teruggevorderd moeten worden.

RVA voert uit

RVA(ONEM) blijft de administratieve en technische operator. RVA zal de beslissingen inzake werkuitkeringen van Forem uitvoeren, onder meer de uitbetaling van de werkuitkeringen. 

Ook zal RVA, na beslissing door Forem van een inbreuk, moeten overgaan tot terugvordering van onverschuldigde werkuitkeringen.

Geen nieuw recht bij misbruik

Forem kent geen 'nieuwe' uitkeringen (nieuw recht op werkuitkering) toe in volgende situaties (van misbruik):

• wanneer de werkzoekende aangeworven wordt ter vervanging van een werknemer in dezelfde functie en van wie het contract ontbonden werd op vraag van de werkgever, zonder dringende reden in hoofde van de werknemer;

Let op!  Worden niet beschouwd als misbruik: vervanging na een ontslag om dringende reden in hoofde van de vorige werknemer of vrijwillig vertrek van de vorige werknemer.

• wanneer de langdurig werkzoekende voor zijn aanwerving reeds in dienst was bij dezelfde werkgever of een werkgever die behoort tot dezelfde werkgeversgroepering (in de betekenis van artikel 187 van de wet van 12/08/2000). Deze uitsluiting is enkel relevant voor de langdurig werkzoekende omdat de werkuitkeringen voor jonge werkzoekenden sowieso éénmalig toegekend worden.

Let op!

Forem dient voormelde misbruiken vast te stellen op basis van authentieke bronnen en volgens de regels die de Waalse Regering bepaalt. 

Deze uitsluitingen hebben geen betrekking op de toekenning van het saldo van uitkeringen na een opschorting.

Deze uitsluitingen zijn niet van toepassing:

• als de werkgever aantoont aan Forem (volgens de regels voorgeschreven door de Waalse Regering) dat de beëindiging van de arbeidsovereenkomst en de aanwerving van de werkzoekende niet als hoofddoel hadden om de activeringsvoordelen te bekomen;

• als een bepaalde door de Waalse Regering vastgelegde minimum(uitsluitings-)periode verlopen is tussen de beëindiging van de arbeidsovereenkomst en de aanwerving van de werkzoekende.

Stopzetting werkuitkeringen

De toekenning van werkuitkeringen stopt:

• wanneer het einde van de voorziene toekenningstermijn (in principe 24 en 36 maanden) bereikt is;

• wat betreft de werkuitkeringen voor jonge werkzoekenden, bij het bereiken van de leeftijd van 28 jaar;

• wat betreft de werkuitkeringen voor een langdurig werkzoekende, wanneer de toekenning opgeschort werd gedurende een ononderbroken periode die een bepaalde minimumduur, vastgelegd door de Waalse Regering, overschrijdt.

Let op!

De stopzetting van de werkuitkering gebeurt vanaf de 1e dag van de maand volgend op het plaatsvinden van één van de hiervoor vermelde gebeurtenissen.

Opschorting werkuitkeringen

De toekenning van werkuitkeringen wordt opgeschort in volgende situaties:

• de arbeidsovereenkomst stopt ongeacht de oorzaak van de stopzetting;

• werkzoekende heeft niet langer zijn hoofdverblijfplaats in het Franse taalgebied.

Vanaf de 1e dag van de maand volgend op de vaststelling van die feiten door RVA(ONEM) stopt de betaling van de werkuitkeringen.

Vanaf het moment dat Forem vaststelt dat alle toekenningsvoorwaarden opnieuw vervuld zijn, stopt de opschorting en hervat de maandelijkse betaling van de werkuitkering.

De toekenning van werkuitkeringen kan meerdere keren opgeschort en hervat worden.

De betaling van de werkuitkeringen wordt verminderd of opgeschort als de betaling van het loon door de werkgever vermindert of wordt opgeschort om gelijk welke reden.

Cumulverboden

Een werkzoekende kan niet tegelijkertijd van de 2 nieuwe activeringsmaatregelen genieten. De Waalse Regering kan cumulverboden voorzien met andere tewerkstellingssteun.

5. Doelgroepvermindering ouderen in Waals Gewest

De federale doelgroepvermindering ouderen wordt vervangen door een aangepaste doelvermindering voor oudere werknemers.

Het decreet voorziet een progressieve doelgroepvermindering voor oudere werknemers van 55 jaar en ouder die voldoen aan een aantal minimumvoorwaarden:

• 55 jaar op de laatste dag van het kwartaal;
• behoren tot categorie 1;
• kwartaalloon beperkt tot een nog te bepalen loonplafond;
• tewerkstelling in vestigingseenheid gelegen in het frans taalgebied.

Het decreet geeft enkel leeftijdsschijven, geen verminderingsforfaits

Volgende forfaits werden begin 2016 bekendgemaakt door de Waalse Regering:  

De vermindering stopt op de laatste dag van het kwartaal waarin de werknemer de wettelijke pensioenleeftijd bereikt.

De Waalse Regering krijgt de bevoegdheid tot het wijzigen van:

• de minimumleeftijd van 55 jaar;
• de verminderingsbedragen;
• de leeftijdscategorieën.

De Waalse Regering kan het voordeel ook toekennen aan andere categorieën van werknemers, rekening houdend met de evolutie op de arbeidsmarkt, de economische groei en het budget.

Overgangsregeling 54-jarigen

Het decreet voorziet een overgangssysteem dat ervoor moet zorgen dat oudere werknemers vanuit het vroegere (federale) systeem, mooi aansluitend overgaan naar het nieuwe systeem. Dergelijke overgangsregeling ontbreekt in Vlaanderen.

De werknemers die op 31/12/2016 de federale doelgroepvermindering oudere genieten, behouden in principe die RSZ-vermindering (voor hun werkgever) tot de laatste dag van het kwartaal waarin ze de leeftijd van 55 jaar bereiken (en ze in aanmerking komen voor de nieuwe Waalse vermindering).    

Omwille van deze overgangsregel moet de federale doelgroepvermindering ouderen nog een tijdje behouden blijven in het Franse taalgebied.

6. Opgeheven maatregelen

Het decreet heft volgende federale tewerkstellingsmaatregelen op voor het Franse taalgebied (of ze worden opgeheven door de Waalse Regering krachtens het decreet): 

RSZ-verminderingen:

• doelgroepvermindering jongeren;

• doelgroepvermindering langdurig werkzoekenden;

• doelgroepvermindering herstructurering (werkgeversluik);

• doelgroepvermindering huispersoneel;

• RSZ-vermindering voor werkgevers van de baggervaartsector.

Activeringssystemen:

• Plan Activa;

• Activa Start;

• Activa mindervaliden;

• PTP(Programmes de Transition Professionelles of WEP-Plus-Programma's);

• activering CPAS (activering maatschappelijke integratie of financieel maatschappelijke hulp),

Premies

• werkhervattingstoeslag voor bepaalde categorieën van werklozen die het werk hervatten, of die een beroepsactiviteit als zelfstandige starten om aan de werkloosheid te ontsnappen, met het oog op de bevordering van hun herintegratie op de arbeidsmarkt;

• overstappremie (premie voor 50plussers die op eigen vraag overstappen naar lichter werk en daarbij een aanzienlijk inkomensverlies lijden);

• huisvestingsvergoeding (voor jonge beginnende zelfstandigen tijdens de voorbereidingsperiode);

• mobiliteitsaanvulling (éénmalige premie bij werkhervatting in loondienst onder bepaalde voorwaarden).

Overgangsregeling lopende voordelen

Voormelde RSZ-verminderingen, uitkeringen, premies, en aanvullingen die worden opgeheven door (of krachtens) het decreet voor aanwervingen (of vestiging als zelfstandige) vóór inwerkingtreding van het decreet blijven verder doorlopen tot de voorziene einddatum, maar uiterlijk tot 31/12/2018.

7. Overgangsmaatregels bij verhuis of overplaatsing naar Frans taalgebied

Behoud federale werkuitkering

Als een werknemer recht heeft in een ander gewest op een federale werkuitkering die wordt opgeheven door dit decreet en de werknemer verhuist naar het Franse taalgebied, zal Forem het voordeel verder blijven toekennen tot het voorziene einde maar uiterlijk tot 31/12/2018. 

Behoud federale RSZ-vermindering

Als een werknemer het recht heeft op een federale RSZ-vermindering in een ander gewest die wordt opgeheven door dit decreet én de werknemer wordt overgeplaatst naar een vestiging van de werkgever in het Franse taalgebied zal RSZ de vermindering verder blijven toekennen tot het voorziene einde maar uiterlijk tot 31/12/2018.

Let op!

Dit overgangsregime is niet van toepassing als het afsluiten van de arbeidsovereenkomst van de werknemer (naar aanleiding waarvan de werkuitkering of RSZ-vermindering toegekend wordt) plaatsvond nà opheffing van de federale maatregel door het gewest waar de woonplaats of vestiging vroeger gelegen was.