Juridische inhoud

1.  Wat zijn de thematische verloven?

Naast tijdskrediet voor de private sector en loopbaanonderbreking voor de publieke sector hebben werknemers de mogelijkheid om hun arbeidsprestaties te verminderen door opname van thematische verloven.

Thematische verloven zijn: 

• ouderschapsverlof: een tijdelijke vermindering/schorsing van de arbeidsprestaties voor de opvoeding van jonge kinderen;
• verlof voor medische bijstand: een tijdelijke vermindering/schorsing van de arbeidsprestaties voor het verlenen van bijstand aan familieleden met een zware ziekte;
• palliatief verlof: een tijdelijke vermindering/schorsing van de arbeidsprestaties voor bijstand en verzorging van ongeneeslijk zieke personen die zich in de terminale fase bevinden.

De wetgever wilde werknemers meer mogelijkheden bieden voor de opname van deze verloven.

Twee wetten die in september 2018 verschenen, voerden dan ook de mogelijkheid in tot:

• opname van een 1/10^de ouderschapsverlof;
• flexibelere opname van de thematische verloven.

De Koning moest deze wetten nog uitvoeren. Dit is nu gebeurd.

2. Meer opnamemogelijkheden ouderschapsverlof

2.1.  1/10de ouderschapsverlof mogelijk

Vanaf 1 juni 2019 kan een voltijds tewerkgestelde werknemer zijn ouderschapsverlof ook onder de vorm van een 1/10^de vermindering opnemen.  

2.1.1. Akkoord werkgever vereist

Een werknemer kan 1/10^de ouderschapsverlof enkel opnemen mits akkoord van de werkgever. Bij weigering deelt de werkgever deze beslissing schriftelijk mee aan de betrokkene. Hij doet dit binnen een maand na de schriftelijke kennisgeving van de werknemer.

Daarnaast blijven uiteraard de andere opnamevormen van ouderschapsverlof bestaan. Hiervoor is er geen akkoord van de werkgever nodig.

Dit betekent dat een voltijdse werknemer zijn ouderschapsverlof voortaan kan opnemen onder de vorm van:

* Let wel: het ouderschapsverlof in zijn totaliteit is beperkt tot maximaal vier maanden voltijds equivalent per kind.

** zie ook punt 2.2.
 

Deeltijdse werknemers kunnen hun arbeidsovereenkomst enkel volledig schorsen.

2.1.2. Wijzigen van opnamevorm

De werknemer kan de verschillende opnamevormen combineren. Hierbij moet hij rekening houden met het principe dat één maand volledige onderbreking overeenstemt met:

• 2 maanden bij vermindering tot 1/2^de;
• 5 maanden bij vermindering met 1/5^de;
• 10 maanden bij vermindering met 1/10^de.

2.1.3. Uitstel 1/10de ouderschapsverlof niet mogelijk

De werkgever kan de opname van voltijds, halftijds of 1/5^de ouderschapsverlof uitstellen met maximum 6 maanden, wanneer de goede werking van de onderneming in gedrang zou komen. Hij doet dit binnen een maand na de kennisgeving door de werknemer.  

Deze mogelijkheid tot uitstel bestaat niet bij 1/10^de ouderschapsverlof. Dit is ook logisch.
Voor de opname van deze vorm van ouderschapsverlof, is het akkoord van de werkgever immers nodig.

2.1.4. Uitkeringen bij 1/10de ouderschapsverlof?

De wetgever past ook de RVA-uitkeringen verhoudingsgewijs aan.

Een werknemer die 1/10^de ouderschapsverlof opneemt, krijgt de helft van het bedrag van een 1/5de ouderschapsverlof.

2.2. Flexibele opname voltijds en halftijds ouderschapsverlof

Een werknemer kan ook gebruik maken van de mogelijkheid om voltijds en halftijds ouderschapsverlof in kortere periodes op te splitsen.

Zo kan hij:

• voltijds ouderschapsverlof opsplitsen per week of een veelvoud hiervan.
  
  Bij deze opsplitsing in weken geldt dat 4 maanden volledige schorsing gelijk is aan 16 weken volledige schorsing. 1 maand schorsing is bijgevolg gelijk aan 4 weken schorsing.  
  
  Merk op dat 16 weken volledige schorsing minder is dan 4 maanden volledige schorsing.
  De berekening van een maand ouderschapsverlof gebeurt steeds vanaf een bepaalde datum (x) tot en met de dag vóór dezelfde datum (x-1) een maand later.
  Een week is een periode van 7 opeenvolgende kalenderdagen.
  
  
• halftijds ouderschapsverlof opsplitsen per maand of een veelvoud hiervan.

Hij kan hiertoe een aanvraag bij zijn werkgever indienen vanaf 1 juni 2019.

2.2.1. Akkoord werkgever vereist

2.2.2. Opname restsaldo zonder akkoord werkgever

Door de opsplitsing van het voltijds ouderschapsverlof in weken, kan het zijn dat het resterende deel minder dan een maand bedraagt.

Ook bij de opsplitsing van halftijds ouderschapsverlof in maanden, kan het restsaldo één maand zijn.

In die situaties heeft de werknemer het recht om het restsaldo op te nemen, zonder dat het akkoord van de werkgever nodig is.

2.2.3. Wijziging van opnamevorm

De werknemer kan de verschillende opnamevormen (voltijds, 1/2^de, 1/5^de, 1/10^de) combineren.

Hierbij moet hij, zoals eerder gezegd, rekening houden met het principe dat één maand volledige onderbreking overeenstemt met:

• 2 maanden bij vermindering tot 1/2^de;
• 5 maanden bij vermindering met 1/5^de;
• 10 maanden bij vermindering met 1/10^de.

Bijkomend moet men ook rekening houden met de extra mogelijkheid die de werknemer krijgt om voltijds ouderschapsverlof op te splitsen in weken.

Wanneer de opnamevorm van het voltijds ouderschapsverlof, na een gedeeltelijke opsplitsing in weken, wijzigt, geldt het volgende principe: 4 weken schorsing is gelijk is aan 1 maand schorsing.

Merk wel op dat de werknemer het restsaldo bij opname in weken onder dezelfde vorm moet opnemen.

2.2.4. Meerdere periodes per aanvraag mogelijk

Per aanvraag kan in principe slechts één aaneengesloten periode van ouderschapsverlof worden gevraagd.

Voor de aanvraag van voltijds ouderschapsverlof in weken geldt volgende afwijking op deze regel. Elke aanvraag kan betrekking hebben op meerdere niet-aaneengesloten periodes van een week of een veelvoud hiervan. Voorwaarde is dat de aangevraagde weken gespreid zijn over een periode van maximum drie maanden.

De schriftelijke kennisgeving aan de werkgever vermeldt in dat geval de begin- en einddatum van elk van deze periodes.

Merk op:

De werknemer moet voor zijn aanvraag bij de RVA voor elke periode een nieuw aanvraagformulier indienen. Hij kan immers slechts één periode vragen per formulier.

2.2.5. Geen uitstel mogelijk voor aanvraag voltijds ouderschapsverlof in weken of halftijds ouderschapsverlof in maanden

Algemeen principe: mogelijkheid tot uitstel
De werkgever kan voltijds, halftijds of 1/5^de ouderschapsverlof uitstellen met maximum 6 maanden wanneer de goede werking van de onderneming in het gedrang zou komen.  Dit doet hij binnen een maand na de kennisgeving door de werknemer.  

Geen uitstel bij voltijds ouderschapsverlof in weken of halftijds ouderschapsverlof in maanden
Deze mogelijkheid tot uitstel bestaat niet bij voltijds ouderschapsverlof in weken of halftijds ouderschapsverlof in maanden. Dit is ook logisch. Het akkoord van de werkgever is immers nodig ouderschapsverlof in deze vorm te kunnen opnemen.

Uitzondering
Bij de opname van het restsaldo is uitstel wel mogelijk. Ook dit is logisch. Het akkoord van de werkgever is hier immers niet vereist. 

2.2.6. Aanvraag aangepaste arbeidsregeling?

De werknemer heeft in principe het recht om een aangepast(e) arbeidsregeling of werkrooster aan te vragen voor de periode die volgt op het einde van het ouderschapsverlof. Deze periode bedraagt maximum 6 maanden.

Dit recht geldt niet bij de opname van een periode van ouderschapsverlof van 3 aaneengesloten weken of minder.

2.2.7. Uitkeringen?

De wetgever past ook de uitkeringen verhoudingsgewijs aan.

De RVA berekent het bedrag van de uitkering aan de hand van volgende formule:

Maandbedrag x aantal dagen verlof
   26

Let op: Voor kinderen geboren vóór 8 maart 2012 vergoedt de RVA slechts 3 maanden . 

2.2.8. Schematisch

Schematisch betekent het voorgaande:

2.3. Uitbreiding begrip ‘kind met een handicap’ bij ouderschapsverlof: KB in overeenstemming met wet

Werknemers met een gehandicapt kind hebben een uitgebreider recht op ouderschapsverlof. Zo heeft een werknemer met een gehandicapt kind recht op ouderschapsverlof tot het kind 21 jaar wordt (in plaats van 12 jaar).

Met de wet houdende diverse arbeidsbepalingen verruimde de wetgever het begrip “kind met een handicap” bij ouderschapsverlof. Zo houdt de wetgever sinds 31 december 2018 ook rekening met de gevolgen van de aandoening op de integratie van het kind of op de belasting van het gezin. Voorheen hield de wetgever enkel rekening met de invaliditeit van het kind.

Omwille van de rechtszekerheid en de leesbaarheid past de wetgever ook het KB in die zin aan.

Deze bepaling treedt in werking vanaf 31 december 2018.

3. Flexibele opname voltijds verlof voor medische bijstand

3.1. Algemeen principe

Een werknemer kan verlof voor medische bijstand enkel opnemen met periodes van minimum 1 maand en maximum 3 maanden. Deze periodes kunnen al dan niet opeenvolgend zijn.

Een uitzondering bestaat voor een gehospitaliseerd kind.

In dit geval kan de werknemer zijn prestaties volledig schorsen voor de duur van een week. Aansluitend verlengbaar met een bijkomende week om een minderjarig kind bij te staan of te verzorgen.

Dit is mogelijk tijdens of vlak na de hospitalisatie als gevolg van een zware ziekte.

Aansluitend op deze twee weken kan een werknemer voor hetzelfde zwaar zieke kind verlof voor medische bijstand opnemen, voor een duur die toelaat de minimumduur van 1 maand te bereiken.

Bovenstaande is een recht voor de werknemer. Het akkoord van de werkgever is niet vereist.

3.2. Opname voltijds verlof voor medische bijstand in weken

Voortaan kan een werknemer het voltijds verlof voor medische bijstand opnemen per:

• week (= een periode van zeven opeenvolgende kalenderdagen);
• twee weken;
• drie weken.

Dit kan enkel mits akkoord van de werkgever. Bij weigering deelt de werkgever deze beslissing schriftelijk mee aan betrokkene. Hij doet dit binnen de twee werkdagen na ontvangst van de schriftelijke kennisgeving van de werknemer.

3.2.1. Opname restsaldo zonder akkoord werkgever

Wanneer het resterend deel door de opsplitsing van het voltijds verlof voor medische bijstand in weken, minder dan 4 weken bedraagt, heeft de werknemer het recht om dit saldo zonder akkoord van de werkgever op te nemen.

3.2.2. Geen uitstel mogelijk bij voltijds verlof voor medische bijstand in weken

Algemeen principe: mogelijkheid tot uitstel
De werkgever kan de ingangsdatum van het verlof voor medische bijstand met 7 dagen uitstellen, om redenen die verband houden met het functioneren van de onderneming. Hij moet de werknemer schriftelijk in kennis stellen van dit uitstel, binnen de 2 werkdagen na ontvangst van de aanvraag. De redenen voor het uitstel moeten in dit geschrift vermeld zijn.

Als de werknemer gebruik maakt van de speciale regeling die geldt bij de hospitalisatie van een zwaar ziek kind kan de werkgever de ingangsdatum van dit themaverlof niet uitstellen.

Geen uitstel mogelijk bij voltijds verlof voor medische bijstand in weken

Deze mogelijkheid tot uitstel voor de werkgever bestaat niet bij voltijds verlof voor medische bijstand in weken. Dit is ook logisch. Zijn akkoord was immers nodig voor de opname van deze vorm.

3.2.3. Uitkeringen?

De RVA berekent het bedrag van de uitkering aan de hand van volgende formule:

Maandbedrag x aantal dagen verlof
   26

4. Vanaf wanneer?

Een werknemer kan vanaf 1 juni 2019 een aanvraag indienen tot opname van een:

• 1/10^de ouderschapsverlof;
• voltijds ouderschapsverlof en verlof voor medische bijstand in weken;
• halftijds ouderschapsverlof per maand. 

Voor de opname is wel het akkoord van de werkgever vereist.