Juridische inhoud

1. Situering

Eén fiets op de drie die vandaag verkocht wordt, is al uitgerust met een motortje. Vorig jaar werden er bij de fietshandelaars alleen al meer dan 140.000 exemplaren verkocht.

Daarvan zijn:

• 95% 'gewone' e-bikes, waarmee snelheden tot 25 km/uur gehaald worden en
• 5% speed pedelecs, waarmee men vlotjes 45 km/uur kan rijden.

Verwacht wordt dat de verkoop van dit type fietsen elk jaar met 7% zal stijgen.

De elektrische fiets of e-bike zit dus stevig in de lift. Niet enkel voor recreatief gebruik, maar ook voor het afleggen van de woon-werkverplaatsingen.

Vooral 30ers en 40ers die iets verder van het werk wonen, ruilen de wagen voor de e-bike om zo files te vermijden.

2. Wettelijk kader voor elektrische fietsen

De elektrische fiets is dus aan een opmars bezig…maar een eenduidige wetgeving ontbrak tot nog toe.

Hoog tijd dus voor de wetgever om de puntjes op de i te zetten.

2.1. 3 categorieën elektrische 'fietsen'

Vanaf 1 oktober 2016 onderscheiden we 3 categorieën elektrische 'fietsen' met volgende eigenschappen:

• gewone e-bike:

• beschikt over een elektrisch aangedreven trapondersteuning.
  Er wordt enkel ondersteuning gegeven wanneer de bestuurder zelf meetrapt; indien men stopt met trappen, wordt de elektrische motor onderbroken.

• heeft een motor die slechts ondersteuning biedt tot een snelheid van 25 km/uur;

• heeft een vermogen van maximaal 250 Watt.
  

• gemotoriseerde fiets:

• beschikt altijd over trapondersteuning maar kan ook uitgerust zijn met een motor die aandrijfkracht kan geven zonder dat de bestuurder actief meetrapt;

• haalt snelheden tot maximaal 25 km/uur;

• heeft een vermogen van maximaal 1000 Watt.

Voor dit type moet de bestuurder minimaal 16 jaar oud zijn.


• speed pedelec:

• beschikt over een elektrisch aangedreven trapondersteuning;

• heeft een motor die ondersteuning biedt tot een snelheid van 45 km/uur;

• heeft een vermogen van maximaal 4000 Watt.

Voor alle duidelijkheid: enkel de gewone e-bike wordt als fiets beschouwd!

In de verdere bespreking wordt bovendien niet verder ingegaan op de zgn. gemotoriseerde fiets. We spitsen ons toe op het verschil tussen de gewone e-bike en de speed pedelec.

2.2. Speed pedelec is bromfiets

Rekening houdend met hogervermelde eigenschappen, hoeft het niet te verwonderen dat de speed pedelec in de Wegcode een apart statuut toebedeeld krijgt bij de bromfietsen, naast de bestaande types A en B.

Met als gevolg dat voor de speed pedelec ook de verkeersregels voor bromfietsen gelden.

Zo:

• is het verplicht een helm te dragen, ook voor wie achterop zit.
  Wel heb je de keuze tussen een fietshelm en een bromfietshelm.
• heb je een rijbewijs nodig.
  Aan deze verplichting is voldaan indien je al in het bezit bent van een rijbewijs voor wagen of bromfiets.
  Heb je dat niet, dan moet je slagen in een theoretische proef.
• moet de speed pedelec ingeschreven worden bij de DIV en een speciale kleinere nummerplaat hebben.

Een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid is enkel nodig voor fietsen die een motor hebben die autonoom kan werken zonder dat de bestuurder trapt. 

3. Gevolgen inzake RSZ en bedrijfsvoorheffing

Nu de kogel door de kerk is en de speed pedelec officieel een bromfiets is, moeten we ook de houding van RSZ en fiscus t.o.v. deze e-bikes onder de loep nemen.

Meer bepaald welke gevolgen dit heeft bij toekenning van een fietsvergoeding, al dan niet in combinatie met de terbeschikkingstelling van de speed pedelec.

3.1. Fietsvergoeding

Algemeen

Wanneer een werknemer met de fiets naar het werk rijdt en de sector (of onderneming) daarvoor een vergoeding voorziet, dan is deze vergoeding vrij van RSZ en bedrijfsvoorheffing op voorwaarde dat ze beperkt blijft tot 0,22 EUR per effectief getrapte kilometer.

De fietsvergoeding heeft een apart statuut. Het is op zich geen vergoeding voor de kosten gemaakt in het kader van het woon-werkverkeer. De vergoeding heeft meer het karakter van een aanmoediging om werknemers een financieel duwtje in de rug te geven en zo de overstap van de auto naar de fiets te vergemakkelijken.

Gewone e-bike

Voor de gebruikers van de gewone e-bike (<= 25 km/uur) verandert er op dat vlak niets. Wanneer zij met hun e-bike naar het werk rijden, kunnen zij nog steeds genieten van de vrijgestelde fietsvergoeding.

Speed pedelec

De snelle e-bike (<= 45 km/uur) is echter een bromfiets. De vrijgestelde fietsvergoeding van 0,22 EUR per effectief getrapte kilometer is hier bijgevolg niet van toepassing.

Als werkgever kan je uiteraard wel (moeten) tussenkomen in de kosten verbonden aan het woon-werkverkeer.

Op dergelijke vergoeding zijn geen RSZ-bijdragen verschuldigd.

Fiscaal geldt echter slechts een gedeeltelijke vrijstelling van 31,70 EUR per maand (of 380 EUR op jaarbasis). Wanneer de werkgeverstussenkomst méér bedraagt, wordt dat surplus bij het belastbaar loon geteld.

3.2. Bedrijfsfiets

Algemeen

Wanneer een werkgever een fiets ter beschikking stelt van zijn werknemers en hem toelaat deze ook voor privéverplaatsingen te gebruiken, ontstaat er een voordeel voor die werknemer.

RSZ

In de mate dat de fiets gebruikt wordt voor de woon-werkverplaatsingen, vormt dat voordeel echter geen loon voor de RSZ. De fiets wordt dan immers beschouwd als een tegemoetkoming van de werkgever in de kosten verbonden aan het woon-werkverkeer.

Het voordeel dat overeenstemt met het zuivere privégebruik, vormt wél loon voor de RSZ, te waarderen volgens de werkelijke waarde.

Fiscus

De fiscus neemt een soepeler standpunt in. In de mate dat de fiets effectief gebruikt wordt in het kader van het woon-werkverkeer, vormt de fiets een volledig vrijgesteld fiscaal voordeel. Dus ook voor wat betreft het zuivere privégebruik.

Wordt de fiets echter uitsluitend gebruikt voor de zuivere privéverplaatsingen, vormt het wél een belastbaar voordeel, te waarderen volgens de werkelijke waarde.

Gewone e-bike

De algemene principes zijn zondermeer van toepassing

Speed pedelec

Het RSZ-standpunt geldt ook voor de snelle e-bike.

Omdat de speed pedelec beschouwd wordt als bromfiets, geldt de volledige fiscale vrijstelling van het voordeel echter niet.

Het voordeel verbonden aan het gebruik voor de woon-werkverplaatsingen geniet slechts van de gedeeltelijke vrijstelling van 31,70 EUR per maand; het voordeel verbonden aan het zuivere privégebruik is volledig belastbaar. 

3.3. Combinatie fietsvergoeding en bedrijfsfiets

Wanneer de werknemer met de bedrijfsfiets naar het werk rijdt, mag de werkgever hem daarvoor ook de vrijgestelde fietsvergoeding toekennen.

Dit geldt zonder meer voor de gewone e-bike.

De speed pedelec wordt echter niet beschouwd als fiets. Wanneer deze ter beschikking gesteld wordt door de werkgever en er daar bovenop nog een woon-werkvergoeding wordt betaald, moet één van beide als loonvoordeel beschouwd worden. En bijgevolg onderworpen worden aan RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing.

De werkgever komt dan immers twee keer tegemoet in eenzelfde kost.

4. Gevolgen voor de werkgever

De kosten die de werkgever maakt om zijn werknemers aan te moedigen met de fiets naar het werk te rijden, genieten in principe van een verhoogde kostenaftrek van 120%.

Het betreft onder meer kosten:

• voor het verwerven of (ver)bouwen van een gebouw bestemd voor:
• het stallen van fietsen tijdens de werkuren;
• het ter beschikking stellen van kleedruimtes, sanitaire installaties en douches aan personeelsleden;
• voor de verwerving (via aankoop of financiële leasing), het onderhoud en de herstelling van bedrijfsfietsen en hun toebehoren.

Komen niet in aanmerking voor de verhoogde kostenaftrek:

• kosten voor het verwerven van roerende goederen (bv. de inrichting van de lokalen);
• financieringskosten;
• onderhouds- en personeelskosten (bv. voor het reinigen van de lokalen);
• kosten om een onroerend goed te huren.

Vermits de speed pedelec geen fiets is, komen de kosten verbonden aan de terbeschikkingstelling ervan niet in aanmerking voor de verhoogde aftrek van 120%.

Ze zijn wel voor 100% aftrekbaar, uiteraard op voorwaarde dat het voordeel belast wordt in hoofde van de werknemer.

5. Wetsvoorstel

Omdat de speed pedelec een milieuvriendelijk alternatief is voor de wagen en aan populariteit wint bij pendelende werknemers die op grotere afstand van het werk wonen, heeft kamerlid Jef Van den Bergh een wetsvoorstel ingediend om de fietsvergoeding ook voor speed pedelecs expliciet en ondubbelzinnig mogelijk te maken.

Wordt ongetwijfeld vervolgd…