Zachte landingsbanen: vergoeding zonder RSZ-bijdragen

Sinds begin dit jaar zijn zogenaamde ‘zachte landingsbanen’ mogelijk. Een werknemer van 58 jaar of ouder stapt dan, in overleg met de werkgever, over naar een minder belastende job. Dat kan bijvoorbeeld betekenen: van een ploegenregime met nachtarbeid naar een dagregime. Of van een job met een zware lichamelijke of mentale belasting naar een andere, minder zware functie. Vanaf 60 jaar komt de overgang van een voltijdse naar een 4/5de tewerkstelling ook in aanmerking.

Bij een zachte landingsbaan is er geen uitkering van de overheid. Het gaat dus niet om tijdskrediet eindeloopbaan! 

De werkgever of een sectorfonds betaalt voordelig (zonder sociale bijdragen) een compenserende vergoeding aan de oudere werknemer. Dit omwille van het loonverlies door de overschakeling naar een minder belastende job.

Op die manier wil de regering dat iedereen er bij wint. De werknemer kan langer werken, in een lichtere job, en het inkomensverlies is beperkt. De werkgever behoudt een gemotiveerde werknemer, en draagt minder loonkosten.

Momenteel moeten de voorwaarden voor een zachte landingsbaan in de eerste plaats in een sectorale cao bepaald zijn. Indien die er niet is, kan een cao op ondernemingsvlak of een wijziging van het arbeidsreglement volstaan. Maar in elk geval moet er een collectieve regeling zijn, met inspraak van de werknemers of hun vertegenwoordigers van de vakorganisatie.

Slechts één sectorale regeling

Voorlopig hebben de zachte landingsbanen erg weinig succes. Enkel de metaalsector heeft een sectorale cao gesloten. Daar betaalt het fonds voor bestaanszekerheid de vergoeding. Maar zelfs in die sector wordt de maatregel erg weinig toegepast.

Ook buiten de metaalsector blijkt het systeem amper toegepast. 

Uitbreiding vanaf 2019: individuele overeenkomst.

De regering kondigde in de arbeidsdeal van deze zomer aan, het systeem van de zachte landingsbanen vanaf 1 januari 2019 te willen uitbreiden. Daartoe werd op de ministerraad van 5 oktober een ontwerp van koninklijk besluit goedgekeurd.

Indien er geen sectorale cao is, zal naast een ondernemingscao of het arbeidsreglement ook een schriftelijke individuele overeenkomst tussen werkgever en werknemer volstaan om een zachte landingsbaan in het leven te roepen. Het collectief element (een cao, of minstens een wijziging van het arbeidsreglement) verdwijnt met andere woorden, indien de sociale partners binnen de sector geen cao sluiten.

Net als de cao of het arbeidsreglement moet de individuele overeenkomst dan wel verplicht een aantal elementen bevatten:

• de maatregelen ter verlichting van de werklast, met andere woorden een precieze beschrijving van de nieuwe, lichtere functie en/of het nieuwe arbeidsregime;
• het bedrag van de vergoeding (die mag maximaal het loonverlies dekken, het nettoloon van de werknemer mag niet hoger zijn dan vóór de verlichting van de werklast);
• de leeftijd van de beoogde werknemer(s): minstens 58 jaar - indien er enkel sprake is van een overstap van een voltijdse naar een 4/5de job minstens 60 jaar;
• …