Een begunstigde van een pensioenkapitaal, gevormd met werkgeversbijdragen, kan onder bepaalde voorwaarden genieten van een afzonderlijk belastingtarief van 10%.
Eén van die voorwaarden is dat de wettelijke pensioenleeftijd moet worden bereikt op het ogenblik van toekenning van het pensioenkapitaal. De begunstigde moet tot die leeftijd actief zijn gebleven.
Sinds 1 januari 2019 is dat afzonderlijk gunstig belastingtarief van 10% ook van toepassing op het toegekende kapitaal, indien de begunstigde:
- een volledige pensioenloopbaan bereikt; en
- tot dat moment ook actief is gebleven.
Een recente circulaire verduidelijkt onder meer de twee hierboven vermelde voorwaarden, meer bepaald de noties ‘effectief actief’ en ‘volledige loopbaan volgens de geldende pensioenwetgeving’.
Een begunstigde bereikt een volledige loopbaan volgens de geldende pensioenleeftijd als hij of zij (minstens) 45 jaren kan voorleggen die meetellen voor het vervroegd pensioen.
Het gunstige afzonderlijke tarief van 10% geldt enkel voor wie ononderbroken effectief actief is gebleven tot de wettelijke pensioenleeftijd of tot de vroegere leeftijd waarop de volledige loopbaan van 45 jaar is bereikt. De beoordeling van het ‘effectief actief’ zijn, gebeurt over een referentieperiode van 3 jaren.
Juridische inhoud
1. Afzonderlijk tarief
Pensioenkapitalen worden niet belast aan het algemeen progressief tarief, maar aan een afzonderlijk belastingtarief. Hiervoor moet voldaan zijn aan een aantal voorwaarden.
Overzicht toepasselijke percentages:
Uitkering vanaf | Tarief personenbelasting (*) | Tarief bedrijfsvoorheffing |
60 jaar | 20 % | 20,19% |
61 jaar | 18 % | 18,17% |
62 - 64 jaar | 16,5 % | 16,66% |
65 jaar en ouder | 16,5% of 10% | 16,66% of 10,09% |
Het betreft hier pensioenkapitalen gevormd met werkgeversbijdragen.
(*) te verhogen met gemeentelijke opcentiemen.
2. Uitbreiding gunsttarief
Sinds 1 januari 2019 is het toepassingsgebied voor het voordelig belastingtarief van 10% voor pensioenkapitalen uitgebreid.
Een begunstigde van een pensioenkapitaal gevormd met werkgeversbijdragen geniet voortaan ook van het afzonderlijk tarief van 10%, zonder dat hij of zij de pensioenleeftijd bereikt. Dit kan op voorwaarde dat men:
- een volledige pensioenloopbaan bereikt met toepassing van de pensioenwetgeving; en
- tot dat moment effectief actief is gebleven.
Dit tarief van 10% geldt ook voor uitkeringen bij overlijden wanneer de overledene een volledige pensioenloopbaan had bereikt. Bv. als een aangeslotene op zijn 18e is beginnen werken en vanaf zijn 63ste overlijdt. Als hij tot die leeftijd actief is gebleven, geldt dus ook het tarief van 10%.
Een recente circulaire licht een aantal zaken toe op het vlak van de notie 'effectief actief' en 'volledige pensioenloopbaan'.
3. Volledige pensioenloopbaan
Volgens het standpunt van de fiscus is er sprake van een volledige loopbaan volgens de geldende pensioenleeftijd als de begunstigde (minstens) 45 jaren kan voorleggen die meetellen voor het vervroegd pensioen.
Met andere woorden, het tarief van 10% zal maar genoten kunnen worden als het aantal loopbaanjaren (nl. 45 jaar) is bereikt, dat de pensioenwetgeving vooropstelt met het oog op het verkrijgen van vervroegd pensioen.
Volgens de pensioenwetgeving dient men daarbij rekening te houden met de volgende jaren:
- voor zelfstandigen : de jaren waarin de betrokkene minstens 2 kwartalen heeft gewerkt. Elk kwartaal vertegenwoordigt 78 dagen (312 dagen/4);
- voor werknemers en ambtenaren : de jaren met een tewerkstelling van ten minste 1/3de van een voltijdse arbeidsregeling (312 dagen/3 = 104 dagen).
Geregulariseerde studiejaren met het oog op de berekening van het wettelijk pensioen, tellen niet mee. Zij worden immers niet mee in aanmerking genomen voor de toegang tot het vervroegd wettelijk pensioen.
4. Hoe kan men die loopbaanjaren bewijzen?
De pensioeninstelling (verzekeringsmaatschappij, voorzorgsinstelling of pensioenfonds) beschikt niet over de nodige informatie om te oordelen of iemand het hogervermelde aantal loopbaanjaren heeft bereikt.
De betrokken persoon zal zelf bij de Federale Pensioendienst een 'attest van loopbaanoverzicht' moeten opvragen en overmaken aan de pensioeninstelling én de fiscus. Op basis daarvan kan de pensioeninstelling een correcte fiche 281.11 opmaken en de correcte bedrijfsvoorheffing inhouden.
5. Notie 'Effectief actief'
Enkel wie ononderbroken effectief actief is gebleven tot de wettelijke pensioenleeftijd of tot de vroegere leeftijd waarop de volledige loopbaan van 45 jaar is bereikt, kan aanspraak maken op dit gunstige afzonderlijke tarief van 10%.
Men beoordeelt het criterium van 'effectief actief zijn' over een referentieperiode van 3 jaren voorafgaand aan die wettelijke pensioenleeftijd of vroegere leeftijd met volledige loopbaan van 45 jaren.
Ook bepaalde periodes van inactiviteit of verminderde activiteit worden gelijkgesteld met periodes van activiteit. De circulaire geeft een overzicht van welke van deze periodes in aanmerking kunnen worden genomen. Deze periodes van inactiviteit of verminderde activiteit zijn net dezelfde als diegenen die voordien aanvaard werden op basis van een administratieve tolerantie.
6. Gratis pensioenkapitalen
De circulaire vermeldt tenslotte dat de zogeheten ‘gratis pensioenkapitalen' (nl. kapitalen opgebouwd op basis van interne pensioenvoorzieningen of via een bedrijfsleidersverzekering), nooit in aanmerking kunnen komen voor het verlaagde tarief van 10%. Ook niet wanneer de wettelijke pensioenleeftijd of de volledige loopbaan is bereikt.