Juridische inhoud

1. Update rij- en rusttijden

Een deel van het pakket bestaat uit aanpassingen van de rij- en rusttijdenregeling voor chauffeurs. We geven de belangrijkste hier mee:

• (Behoud van het) verbod om de normale wekelijkse rust in het voertuig te nemen. De chauffeur moet deze rust nemen in een passend gendervriendelijk verblijf met geschikte slaapfaciliteiten en sanitaire voorzieningen. De kosten zijn ten laste van de werkgever indien de werknemer de rust niet thuis doorbrengt.
• Een chauffeur moet elke vier opeenvolgende weken kunnen terugkeren naar de lidstaat waar hij woont of waar zijn werkgever is gevestigd. Indien de bestuurder twee opeenvolgende verkorte wekelijkse rusttijden nam, brengt men dit terug tot drie weken.
• Een chauffeur mag de dagelijkse of wekelijkse rijtijd met maximaal 1 uur overschrijden om de vestiging van zijn werkgever of zijn woonplaats te kunnen bereiken om de wekelijkse rust te nemen. Deze mogelijkheid bestond al voor het bereiken van een geschikte stopplaats (parking).
• De regelgeving moedigt lidstaten aan om kwaliteitsvolle parkeergelegenheid voor het commerciële wegverkeer aan te leggen. De Europese Commissie zal kwaliteitsnormen creëren voor parkeerterreinen en een website opzetten om de terreinen gemakkelijker te vinden.
• Bij een controle moeten voortaan de registraties van rij- en rusttijden van de voorbije 56 dagen beschikbaar zijn. Tot nu toe was dit maar 28 dagen.
• Vanaf 2026 moeten bepaalde bestelwagens (> 2,5 ton) die internationaal goederenvervoer verrichten ook de rij- en rusttijden respecteren en gebruik maken van de tachograaf.

Deze regels gelden vanaf 20 augustus 2020. Met uitzondering van de verplichting om registraties van rij- en rusttijden van de voorbije 56 dagen bij te houden. Deze zal pas gelden vanaf 31 december 2024. 

2. Slimme tachograaf van de 2e generatie

De slimme tachograaf maakt gebruik van GPS-signalen om de positie van een voertuig te bepalen. Bijvoorbeeld wanneer de arbeidsdag van een chauffeur begint, wanneer hij laadt en lost of wanneer hij een landsgrens overschrijdt. Dit laatste kan van belang zijn voor de detacheringsregels.

Opgelet: Deze laatste functionaliteit is nog niet voorzien in de huidige digitale tachograaf. In afwachting daarvan zal een chauffeur voortaan handmatig de overschrijding van een landsgrens in zijn tachograaf moeten registreren.

De slimme tachograaf maakt het ook mogelijk om tijdens een rit elektronisch gegevens uit te wisselen met politiediensten. Zo kunnen zij inbreuken makkelijker en vroegtijdig vaststellen.

De Europese Commissie stelt binnenkort de technische vereisten van de slimme tachograaf van de tweede generatie vast. Wanneer dat zal gebeuren, is nog onduidelijk.

Van zodra de vaststelling een feit is, moet men alle voertuigen stapsgewijs met deze tachograaf uitrusten. Dit betekent voor:

• nieuw ingeschreven voertuigen: twee jaar na publicatie van de technische specificaties;
• voertuigen met een analoge of digitale tachograaf: drie jaar na vaststelling van de technische specificaties (waarschijnlijk 2024);
• voertuigen met een slimme tachograaf eerste generatie: vier jaar na vaststelling van de technische specificaties (waarschijnlijk 2025).

Deze regels gelden vanaf 20 augustus 2020.

Vervoersondernemingen moeten echter nog wachten tot de Europese Commissie de technische vereisten van deze slimme tachograaf van de tweede generatie vastlegt.

De bestuurder van een voertuig moet in afwachting daarvan handmatig de overschrijding van een landsgrens in zijn tachograaf registreren.

3. Detachering in de vervoerssector

De toepassing van de (Europese) detacheringsregels moet chauffeurs gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plaats garanderen. Maar in de zeer mobiele wegvervoersector is het moeilijk om deze regels onverkort toe te passen.

Daarom bepaalt men nu onder andere dat de detacheringsregels niet zullen gelden voor:

• doorvoer (rijden over het grondgebied van een lidstaat zonder dat men laadt of lost),
• bilaterale transacties (vervoer (op basis van een overeenkomst) van de lidstaat van vestiging naar een andere lidstaat/derde land of omgekeerd), al dan niet met één extra laad- of losbeurt per richting.

          Optellen is mogelijk: bijvoorbeeld geen enkele op de heenweg en twee op de terugweg.

Soortgelijke regels gelden voor het vervoer van passagiers, met één extra stop tijdens bilaterale vervoersactiviteiten.

Als er sprake is van cabotage (het vervoer van goederen tussen twee punten in hetzelfde land door een bedrijf uit een ander land) zijn de detacheringsregels wel van toepassing.

Let op: de detacheringsregels zijn vervat in een Europese richtlijn. Deze heeft geen rechtstreekse werking in de lidstaten. Elke lidstaat (en dus ook België) moet de regels nog omzetten in nationale wetgeving en heeft hiervoor tijd tot 2 februari 2022.

Van zodra België hiervoor stappen onderneemt, komen we nog op deze kwestie terug.

4. Toegang tot de markt voor internationaal goederenvervoer over de weg

Wie een activiteit van internationaal wegvervoer wil uitvoeren, moet voldoen aan Europese regels. Deze bepalen de toegang tot het beroep en de voorwaarden waaronder men het mag uitoefenen.

Ook deze materie wijzigt met het oog op eerlijke concurrentie enerzijds en sterkere garanties voor naleving van de regels anderzijds.

Dit zijn de krachtlijnen van het voorstel:

• Strengere regels over de vestigingsplaats van vervoersondernemingen moeten brievenbusondernemingen tegengaan. Zo zullen de voertuigen eens in de acht weken moeten terugkeren naar de vestiging van de onderneming die ze exploiteert. Het is verboden daar uitsluitend een adres te hebben. Een onderneming moet er werkelijk activiteiten uitvoeren.

Denk bijvoorbeeld aan een bureel waar chauffeurs zich kunnen aanbieden of waar een secretariaat is.

• Bestelwagens van meer dan 2,5 ton die internationaal vervoer uitvoeren, moeten dezelfde regels naleven als zwaar vrachtverkeer (>3,5 ton). Deze laatsten ondervinden veel concurrentie van ondernemingen die uitsluitend met lichte bestelwagens werken, terwijl deze niet dezelfde regels moeten naleven.
• Cabotage is het vervoeren van goederen tussen twee punten in hetzelfde land door een bedrijf uit een ander land. Het is in beperkte mate toegelaten. Nieuw is dat vervoerders na het einde van een cabotage in een lidstaat gedurende vier dagen geen cabotage meer mogen uitvoeren in diezelfde lidstaat. Lidstaten moeten de naleving van de cabotageregels strenger controleren.
• Lidstaten moeten beter informatie verstrekken en uitwisselen over de identiteit, vergunningen en overtredingen van vervoersondernemingen. Men voegt er gegevens over registratiekentekens van de voertuigen en het aantal werknemers van de onderneming aan toe.
• Ondernemingen zullen hun betrouwbaarheidsstatus, een voorwaarde om vervoersactiviteiten te mogen uitoefenen, voortaan ook kunnen verliezen bij inbreuken op belastingwetgeving, detacherings- en cabotagebepalingen.

Deze regels zullen pas gelden vanaf 21 februari 2022.