ella
Op 26 mei 2019 moeten we met z’n allen gaan stemmen voor de Europese, federale en regionale verkiezingen. Sommige burgers moeten bovendien voorzitter of bijzitter zijn in een stem- of telbureau.
Aangezien de verkiezingen op een zondag plaatsvinden, vormt dit voor de meeste werknemers geen probleem. Toch moeten sommigen ook werken op zondag. We lijsten kort de rechten en plichten op.
Wanneer een werknemer tijdens de verkiezingsuren ook moet werken, kunnen zich volgende situaties voordoen:
- hij moet zetelen als voorzitter of bijzitter van een stem- of telbureau: er is in elk geval recht op afwezigheid, zonder loonbehoud. In een aantal gevallen is er recht op afwezigheid mét loonbehoud (klein verlet);
- hij moet stemmen: een werknemer kan afwezig zijn zonder loonbehoud om aan de stemplicht te voldoen, maar kan ook een stem uitbrengen bij volmacht.
Juridische inhoud
1. Werknemer als lid van een stem- of telbureau
De werknemer die voorzitter of bijzitter is van een stem- of telbureau, heeft altijd het recht om afwezig te zijn van het werk om zijn burgerplicht te vervullen. Afhankelijk van de situatie zal de afwezigheid met of zonder loonbehoud zijn.
Bijzitters
Werknemers die optreden als bijzitter hebben een recht op afwezigheid (zonder loonbehoud). Binnen bepaalde perken mogen zij afwezig zijn met behoud van hun normaal loon. Dan geldt dus een regeling van klein verlet.
Voor de Europese, federale en regionale verkiezingen ziet dat er als volgt uit:
| Recht op afwezigheid met behoud van loon (klein verlet) | Duur |
| Bijzitters in een hoofdstembureau of een enig stembureau | De nodige tijd |
| Bijzitters in een hoofdbureau bij verkiezing van het Europees Parlement | De nodige tijd, maar maximum 5 dagen |
| Bijzitters in een hoofdbureau voor stemopneming | De nodige tijd, maar maximum 5 dagen |
We vermelden toch even dat dit uiteraard enkel geldt wanneer de werknemer op het moment dat hij als bijzitter moet fungeren, normaal aan het werk moest zijn. Wat voor de meeste werknemers, gezien de verkiezingen op een zondag plaatsvinden en de telling vaak elektronisch en dus vrij vlot verloopt, niet het geval is.
Voorzitters en secretarissen
Ook de voorzitters en de secretarissen hebben een recht op afwezigheid. De werkgever moet hen de nodige tijd geven om hun wettelijke plicht te kunnen uitvoeren. Voor hen is echter nooit recht op loonbehoud voorzien.
2. Werknemer als kiezer
In ons land geldt een algemene stemplicht voor meerderjarigen. Voor de werknemers die op zondag 26 mei 2019 moeten werken, kan dit praktische problemen geven.
Die werknemers beschikken over verschillende mogelijkheden:
Zelf gaan stemmen (maar geen loonbehoud)
De stemplicht vervullen is uiteraard een burgerplicht. Een werknemer heeft recht op de nodige tijd om zo'n burgerplicht te vervullen. Als het niet mogelijk is om buiten de werkuren te gaan stemmen, kan hij dus afwezig zijn voor de duur die nodig is om te gaan stemmen.
De werknemer moet zijn afwezigheid vooraf met de werkgever overleggen. Er is immers geen concreet kader voor het recht op afwezigheid voorzien. Werkgever en werknemer kunnen dan in onderling akkoord een pragmatische regeling treffen.
Er is geen recht op loon. Daarom kiezen veel werknemers om een volmacht te geven.
Stemmen bij volmacht
Een werknemer kan er ook voor kiezen om te stemmen bij volmacht. De werkgever moet wel via een attest bevestigen dat de aanwezigheid van de werknemer op het werk vereist is.
De werknemer kan dan een volmacht geven aan elke kiesgerechtigde. Een familieband of dergelijke is niet nodig.
Het volmacht formulier is gratis bij het gemeentebestuur te bekomen. Downloaden op https://verkiezingen.fgov.be (wat als men niet beschikbaar is de dag van de stemming?) is ook mogelijk.
Opmerking:
De werknemer heeft geen recht op loon voor de tijd die hij nodig heeft om zijn stem uit te brengen. Als het volkomen onmogelijk zou zijn om bij volmacht te gaan stemmen, zou hij in theorie wel recht hebben op behoud van loon voor de tijd waarin hij gaat stemmen. Maar aangezien een volmacht aan elke kiesgerechtigde kan worden gegeven, is deze situatie in de praktijk onbestaande.
