Juridische inhoud

1. Situering

De vertrouwenspersoon is één van de gespecialiseerde sleutelfuncties in de onderneming om de preventie van psychosociale risico’s te verbeteren.

De vertrouwenspersoon heeft een belangrijke eerstelijnsfunctie in de informele interne procedure, die toelaat dat er zonder formalisme en op vertrouwelijke wijze naar oplossingen kan worden gezocht.

Men wilt nu hun aanwezigheid in ondernemingen vergroten door hun aanstelling te verplichten, behalve voor ondernemingen met minder dan vijftig werknemers.  

2. Aanstelling

2.1. Ondernemingen met 50 of meer werknemers

Momenteel kan een werkgever er voor kiezen om één of meerdere vertrouwenspersonen aan te duiden. Het is enkel verplicht wanneer alle werknemersvertegenwoordigers in het CPBW dit eisen.

Hier komt nu verandering in voor werkgevers met vijftig of meer werknemers.

Zij zijn binnenkort verplicht om één of meerdere vertrouwenspersonen aan te stellen.

Dit na het voorafgaand akkoord van alle leden vertegenwoordigers van de personeelsleden binnen het CPBW.

Minstens één van deze vertrouwenspersonen moet tot het personeel van de werkgever behoren.

2.2. Ondernemingen met minder dan 50 werknemers

Voor werkgevers met minder dan vijftig werknemers blijft het aanstellen van een vertrouwenspersoon slechts een aanbeveling, geen verplichting.

Dit tenzij alle leden van de vakbondsafvaardiging, of bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, alle werknemers, hierom verzoeken.

Wanneer de werkgever twintig of meer werknemers tewerkstelt en slechts een beroep doet op een preventieadviseur van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, moet minstens één van deze vertrouwenspersonen behoren tot het personeel van de werkgever.

De preventieadviseur van de interne preventiedienst kan de opdrachten van de vertrouwenspersoon uitoefenen. Behalve in ondernemingen met minder dan twintig werknemers waar de werkgever de functie van preventieadviseur uitoefent of ingeval de betrokkene zelf of alle leden van de vakbondsafvaardiging of bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, alle werknemers hier niet mee akkoord gaan.

3. Onverenigbaarheden

De wet voorziet enkele onverenigbaarheden die ervoor moeten zorgen dat de vertrouwenspersoon het vertrouwen van de werknemers kan genieten.

De vertrouwenspersoon die deel uitmaakt van het personeel van de onderneming waar hij zijn functie uitoefent:

• kan geen werkgevers- of personeelsafgevaardigde zijn in de ondernemingsraad of het Comité van die onderneming;
• mag geen deel uitmaken van de vakbondsafvaardiging;
• mag geen deel uitmaken van het leidinggevend personeel; 
• mag niet terzelfdertijd de functie van preventieadviseur-arbeidsarts uitoefenen. 

4. Opleiding

De werkgever moet er voor zorgen dat de vertrouwenspersoon binnen de twee jaar die volgen op zijn aanstelling, beschikt over de vereiste vaardigheden en kennis.

Hiertoe moet de vertrouwenspersoon een opleiding volgen van minstens vijf dagen.

De kosten verbonden aan de opleidingen alsook de verplaatsingskosten zijn ten laste van de werkgever. De tijd besteed aan deze opleidingen wordt bezoldigd als arbeidstijd.

De vertrouwenspersonen moeten bovendien hun kennis en vaardigheden verbeteren aan de hand van minstens één supervisie per jaar.

De supervisie bestaat in een uitwisseling van ervaringen tussen vertrouwenspersonen over praktische gevallen, onder begeleiding van een facilitator.

5. Sancties

Een werkgever die zich niet houdt aan de regels over de aanstelling van een vertrouwenspersoon, kan gesanctioneerd worden met een sanctie van niveau 2.

De sanctie van niveau 2 bestaat uit hetzij een strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 euro (inclusief opdeciemen 400 – 4000 euro), hetzij een administratieve geldboete van 25 tot 250 euro (inclusief opdeciemen 200 – 2000 euro).

6. Meer informatie

Meer informatie kan u terugvinden op de website van de FOD WASO.

Klanten van SD Worx vinden ook verdere informatie terug op Ella in het hoofdstuk ‘Welzijn op het werk’.

7. Inwerkingtreding

Deze wijzigingen treden in werking de eerste dag van de maand na die waarin dit wetsontwerp is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad.

We verwachten deze publicatie in het najaar. Het is dus belangrijk om snel actie te ondernemen!