Het koninklijk besluit dat de maximale loonnorm of loonmarge bepaalt, staat vandaag in het Belgisch Staatsblad. De norm bepaalt hoeveel de gemiddelde loonkost per werknemer gedurende twee jaar maximaal mag stijgen.

 

Zoals al enige tijd duidelijk is, bedraagt de maximale marge voor de loonkostenontwikkeling voor de jaren 2021 en 2022 0,4%. Indexeringen en baremieke verhogingen zijn steeds gegarandeerd. Zij worden niet in de marge meegerekend.

 

De publicatie van het besluit is de laatste stap om de loonnorm juridisch bindend te maken.  De sectoren kunnen nu onderhandelen over concrete loonsverhogingen of andere arbeidsvoorwaarden. Algemeen is de start van die gesprekken gepland in de maand september.

 

Coronaloonkost buiten loonmarge

 

Eerder had de regering al beslist dat enkele maatregelen die de loonkost wél verhogen, toch niet meetellen in de berekening van de marge. Het betreft meer bepaald:

 

• de coronapremie
  Een fiscaalvriendelijke premie van maximaal 500 euro in de vorm van consumptiecheques, mogelijk vanaf 1 augustus 2021 in bedrijven met goede resultaten;

 

• het vaccinatieverlof
  De betaalde afwezigheid voor de tijd noodzakelijk voor de inenting tegen het coronavirus;

 

• alle andere uitzonderlijke en tijdelijke maatregelen, genomen tijdens de coronacrisis, vóór 12 april 2021
  Het gaat bijvoorbeeld om extra vakantiedagen, of een specifieke premie, omwille van de hoge werkdruk in sommige sectoren of  bedrijven. 
  Ook maatregelen gelieerd aan het verplicht telewerken (kostenvergoedingen, extra investeringen in werkmateriaal, …), behoren hiertoe - voor zover ze onder de notie loonkost zouden vallen.

 

Gevolgen voor de werkgever: wat betekent de loonnorm concreet?

 

De loonnorm is in de eerste plaats een 'macro-norm'. Ze moet er voor zorgen dat de concurrentiekracht en de tewerkstelling in België op peil blijven. 

Voor de onderhandelaars op sectoraal vlak biedt ze het kader om de onderhandelingen over loonsverhogingen op te starten.

 

Toch is er ook impact voor individuele werkgevers en werknemers:

 

• de werkgever moet de gemiddelde loonnorm respecteren.
  Hij moet de maximale stijging, gemiddeld over 2021 en 2022, over al zijn werknemers heen naleven. Doet hij dat niet, dan stelt hij zich juridisch bloot aan het risico van een administratieve geldboete van maximaal 5.000 euro per werknemer, met een maximum van 100 werknemers;

 

• de loonnorm zegt niets over individuele loonsverhogingen. Eén werknemer kan perfect meer dan 0,4% loonsverhoging krijgen. Op voorwaarde uiteraard dat de gemiddelde maximale loonkoststijging binnen de onderneming niet overschreden wordt;

   

• de werkgever kan (en moet) de bestaande mechanismen van indexering en 'baremieke loonsverhogingen' verder toepassen. Die vallen ook buiten de loonnorm. Administratieve interpretaties vullen de notie 'barema' ruim in, waardoor bestaande systemen van loonsverhoging op basis van objectieve evaluaties onder bepaalde voorwaarden als 'barema' kunnnen aanzien worden;  
  

• vooraleer extra loonsverhogingen toe te kennen, wacht de werkgever best de sectorale afspraken af. Sectoren gaan binnenkort aan de slag om de invulling van de maximale marge van 0,4% te concretiseren. Een sector hoeft de volledige marge niet te benutten, aangezien het gaat om een maximum;
  

• wanneer de sector de volledige marge van 0,4% niet benut, is er nog ruimte op bedrijfsniveau. Hier geldt dezelfde opmerking: de marge hoeft niet (volledig) benut te worden;
  

• de sector (of onderneming) is vrij om de manier waarop de eventuele loonsverhoging vorm krijgt, te bepalen: een verhoging van het brutoloon, een nieuw of hoger ander loonvoordeel, een jaarpremie, een storting in het aanvullend pensioenplan, één of meerdere extra verlofdagen, …;
  

• bepaalde loonelementen vallen buiten de loonnorm. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen (de zogenaamde CAO 90-bonus) en de winstpremie.
  Zoals hoger aangehaald, worden de coronapremie, het vaccinatieverlof en eventuele uitzonderlijke maatregelen tijdens de coronacrisis genomen vóór 12 april 2021 aan het wettelijk lijstje toegevoegd.

 

Vragen over de loonnorm?

 

De berekening van de gemiddelde loonkost en de beschikbare marge is niet evident. Bovendien vullen enkele administratieve nota's de juridische regels rond de loonnorm aan.

 

Werkgevers kunnen voor advies en berekeningen rond de toepassing van de loonnormwet en het te voeren loonbeleid terecht bij onze legal consultants (consulting@sdworx.com) of bij hun KMO-jurist.