België heeft een nieuwe federale regering onder leiding van premier Alexander De Croo. Daar hoort ook een regeerakkoord bij. De volledige tekst vindt u ongetwijfeld via diverse mediakanalen. We sommen hier kort de belangrijkste elementen voor werkgevers en werknemers op.

 

Uiteraard is een regeerakkoord nog geen finale wetgeving. Verre van zelfs. Het is een document met plannen en ambities. De precieze draagwijdte, timing en inhoud zijn vaak nog onduidelijk. 

 

Bovendien valt op dat de nieuwe regering veel belang hecht aan de rol van de sociale partners. Dat betekent concreet dat veel sociaaleconomische thema's in de eerste plaats door hen kunnen ingevuld worden. Ook daarom blijven veel plannen voorlopig nog 'open' geformuleerd.

 

Arbeidsmarkt en arbeidsorganisatie

 

• we streven naar een (zeer ambitieuze) werkgelegenheidsgraad van 80% in 2030. Momenteel schommelt die in België rond de 70%. Er komt een jaarlijkse werkgelegenheidsconferentie, samen met de deelstaten, de sociale partners en 'andere stakeholders'. Daar worden concrete actieplannen opgemaakt en geëvalueerd;

 

• artikel 39ter van de arbeidsovereenkomstenwet wordt hervormd en uitvoerbaar gemaakt. Deze bepaling laat (voorlopig enkel theoretisch) toe om een deel van de opzegtermijn of -vergoeding in te vullen met maatregelen die de inzetbaarheid van de werknemer na ontslag verhogen: vorming, outplacement, begeleiding, … ;

 

• de regering wil nog meer inzetten op vorming en opleiding van werknemers tijdens hun loopbaan. De ambitie is op termijn te komen tot een individueel opleidingsrecht voor elke werknemer en een 'individuele opleidingsrekening';

 

• er komen fiscale voordelen voor bedrijven die hun werknemers meer opleidingsuren toekennen dan reglementair voorzien;

 

• de re-integratietrajecten voor langdurig zieke werknemers worden vereenvoudigd en versterkt. In dat kader worden ook 'financiële prikkels' onderzocht. Al is niet duidelijk of dat positieve of negatieve prikkels zullen zijn. Daarnaast start een reflectie om de re-integratie ook toe te passen op ambtenaren en zelfstandigen;

 

• voor mindervaliden komt er een systeem van vrijwillige werkhervatting;

 

• de regering start een overleg op met de sociale partners over de vereenvoudiging, harmonisering en optimalisering van de verschillende verlofstelsels, met specifieke aandacht voor de motieven zorg en combinatie van werk en gezin;

 

• het geboorteverlof zal stapsgewijs uitgebreid worden van 10 naar 20 dagen;

 

• de deelstaten krijgen de mogelijkheid om van hun feestdag een extra betaalde feestdag te maken, zonder budgettaire meerkost. Of dat betekent dat een andere feestdag verdwijnt, wordt niet vermeld;

 

• de nieuwe regelgeving betreffende de ‘unieke’ verblijfsvergunning (single permit) wordt aangepast. Er komt een elektronisch platform voor de aanvragen;

 

• voor thuis- en telewerk zal de regering samen met de sociale partners een kader uitwerken met meer flexibiliteit. Tegelijk wordt de bescherming van de werknemers gewaarborgd. Mogelijk komen er bijkomende maatregelen om het maatschappelijk en economisch potentieel van telewerk te realiseren;

 

• de regering stelt, in overleg met de sociale partners, de voorwaarden vast waarbinnen afwijkingen op de standaard arbeidsduur en arbeidstijd mogelijk zijn;

 

• de regering onderzoekt welke redenen aan de basis liggen voor de beperkte aanwezigheid in ons land van onder andere verdeelcentra voor e-commerce. Mogelijk komt er, in overleg met de sociale partners, een wijziging van de reglementering rond avond- en nachtarbeid;

 

• de huidige doelgroepvermindering voor de collectieve arbeidsduurvermindering – die weinig gebruikt wordt - wordt geëvalueerd en mogelijk aangepast;

 

• de regering roept de sociale partners op om loopbaansparen voor iedere werknemer toegankelijk te maken;

 

• het systeem van de werkgeversgroepering wordt opnieuw geëvalueerd en indien nodig verbeterd;

 

• de regering spoort werkgevers en werknemers aan om langere perioden van tijdelijke werkloosheid te gebruiken om opleiding te volgen. Ook wordt bekeken hoe werknemers die in structurele tijdelijke werkloosheid komen, tijdelijk bij een andere werkgever kunnen werken;

 

• de mogelijkheid tot deconnecteren komt opnieuw aan tafel. Het gaat dan over het gebruik van digitale communicatiemiddelen (laptop, smartphone, tablet…) en over de verwachtingen rond de bereikbaarheid van werknemers in hun vrije tijd; 

 

• vanaf 1 januari 2021 komt er een nieuwe regeling inzake verenigingswerk.

 

Loon en loonkostontwikkeling

 

• de loonnormwet wordt niet versoepeld. Op basis van die wet komen vakbonden en werkgevers tweejaarlijks een maximaal gemiddelde loonkoststijging overeen. Maar er komen wel 'omzendbrieven'. Afwachten wat daar concreet zal in te lezen zijn;

 

• om de koopkracht van de werkenden te verhogen kunnen er fiscale en parafiscale maatregelen komen om het nettoloon te verhogen. Daarbij gaat het niet enkel over de laagste lonen, maar ook over de lagere middenlonen;

 

• de regering bereidt een brede fiscale hervorming voor om het belastingstelsel te moderniseren, te vereenvoudigen en meer neutraal te maken;

 

• in de personenbelasting streeft de regering naar een vereenvoudiging waarbij aftrekposten, belastingverminderingen en uitzonderingsregimes zo veel mogelijk uitdoven. Ook moet er een geleidelijke verschuiving komen van alternatieve verloningsvormen naar verloning in geld;

 

• alle nieuwe bedrijfswagens moeten tegen 2026 broeikasgasvrij zijn;

 

• de regering zal een kader uitwerken waarbij werknemers die geen aanspraak maken op een bedrijfswagen ook een mobiliteitsbudget kunnen krijgen van hun werkgever. Zo worden duurzame mobiliteitsalternatieven (openbaar vervoer, fietsen, broeikasgasneutrale auto’s, …) en het dicht bij het werk (gaan) wonen gestimuleerd:

 

• werknemers die hun woon-werkverkeer per fiets of speed pedelec afleggen krijgen, met respect voor het sociaal overleg, een fietsvergoeding.

 

Ondernemerschap

 

• de volledige vrijstelling van basiswerkgeversbijdragen voor de aanwerving van de eerste werknemer wordt verlengd. In de loop van 2021 komt er wel een evaluatie en mogelijk een aanpassing;

 

• in de platformeconomie worden schijnzelfstandigheid en schijnwerknemerschap bestreden. De arbeidsrelatiewet, die de basisregels bevat voor het onderscheid tussen een werknemer en een zelfstandige, wordt geëvalueerd en indien nodig aangepast;

 

• de lastenverlagingen voor tewerkstelling van bepaalde werknemers zullen automatisch toegekend worden, met zo min mogelijk administratieve verplichtingen voor de werkgever.

 

Sociale zekerheid

 

• modernisering van de sociale zekerheid, in samenwerking met de sociale partners. De grote verschillen tussen de stelsels voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren worden aangepakt. De regering zal tegen eind 2021 een voorstel formuleren;

 

• aanpak van sociale dumping en sociale fraude blijft een prioriteit.

 

Pensioenen

 

• het wettelijk minimumpensioen zal geleidelijk verhogen richting 1.500 euro netto voor een volledige loopbaan;

 

• de effectieve loopbaanduur moet hoger. Dat kan onder meer via het deeltijds wettelijk pensioen, de zachte landingsbanen, de vorming en heroriëntatie doorheen de loopbaan, en door de overdracht van knowhow tussen generaties van werknemers te bevorderen;

 

• herintroductie van de pensioenbonus. Vanaf het moment waarop men voldoet aan de voorwaarden voor het vervroegd pensioen, begint men een extra stukje wettelijk pensioen op te bouwen. De regeling komt er voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren;

 

• tegen september 2021 komt er een concreet voorstel om de financiële en sociale houdbaarheid van het pensioenstelsel te garanderen;

 

• in het aanvullend pensioen (tweede pijler) moet de harmonisering tussen arbeiders en bedienden tot een goed einde worden gebracht. Tegelijkertijd moeten de sociale partners bekijken hoe elke werknemer gedekt kan worden door een aanvullend pensioenplan met een bijdrage van minstens 3% van het brutoloon;

 

• de verouderde regeling van het ziektepensioen voor arbeidsongeschikte ambtenaren wordt geëvalueerd;

 

• de regering zal de cumul van een overlevingspensioen (sinds 2015 de overgangsuitkering) met een beroepsinkomen evalueren. Met bijzondere aandacht voor de eventuele kinderlast, die er soms voor zorgt dat de (jong)gepensioneerde zich in een zogenaamde inactiviteitsval bevindt.

 

Relance

 

• de regering zal geval per geval beoordelen of bepaalde tijdelijke steunmaatregelen die tijdens de Corona-crisis genomen werden, verlengd of gewijzigd worden;

 

• de steunmaatregelen worden afgebouwd en vervangen door een sociaaleconomisch relanceplan;

 

• ondernemingen actief in belastingparadijzen hebben geen toegang tot steun- of relancemaatregelen;

 

• om de solvabiliteit en liquiditeit van de bedrijven te versterken, komt er een fiscale steunmaatregel. Bedrijven zullen de mogelijkheid hebben om voor de aanslagjaren 2022, 2023 en 2024 een deel van hun winst vrij te stellen, door deze winst te boeken op een vrijgestelde wederopbouwreserve.