Juridische inhoud

1. Principe: loon in geld uitbetalen

De loonbeschermingswet moet de vrije beschikking over het loon waarborgen, maar ook misbruiken bij de uitbetaling tegengaan.

Zo moet de werkgever het loon in geld uitbetalen aan de werknemer. Er bestaan wel uitzonderingen op dit principe.

2. Uitzondering: loon in natura uitbetalen

De werkgever kan in bepaalde omstandigheden een gedeelte van de  bijdragen van de voordelen in natura inhouden op het loon.

Hij dient dan rekening te houden met de aard van de betrokken bedrijfstak of beroep, de maximale verhouding ten opzichte van het brutoloon, de schriftelijke waardering en kennisgeving aan de werknemer, enzovoort.

Het bedrag en het voordeel in natura dat de werkgever gaat inhouden op het loon moet schriftelijk worden meegedeeld aan de werknemer. Dit uiterlijk op het moment van de aanwerving.

Als voordeel in natura mag worden verstrekt:

• huisvesting;

• gas, elektriciteit, water, verwarming en brandstof;

• het genot van een grond;

• voedsel gebruikt op de plaats waar de arbeid wordt verricht;

• gereedschap, dienst-of werkkleding en het onderhoud ervan, voor zover de werkgever krachtens een wets-of reglementsbepaling niet verplicht is die te verstrekken of te onderhouden;

• het materieel dat de werknemer nodig heeft om zijn arbeid te verrichten of het gebruik ervan.

Bovenvermelde lijst is een limitatieve lijst.

Daarnaast mogen de voordelen in natura niet bestaan uit sterke dranken of producten die schadelijk zijn voor de gezondheid van de werknemer.

3. Beperkte mogelijkheid voor inhoudingen op het loon

De werkgever kan slechts in de limitatief opgesomde gevallen loon inhouden. Dit is immers slechts mogelijk voor:

• inhoudingen van sociale zekerheidsbijdragen;

• fiscale inhoudingen;

• geldboeten die werden opgelegd in het arbeidsreglement ;

• schadevergoedingen bij aansprakelijkheden van de werknemer bij bedrog of zware schuld;

• voorschotten die reeds werden verstrekt door de werkgever;

• gestelde borg voor het nakomen der verplichtingen van de werknemer.

Buiten deze gevallen mag de werkgever niet overgaan tot inhoudingen of compensaties op het loon. Ook niet voor bijdragen van de werknemer in de voordelen in natura.

Indien de werknemer een bijdrage moet betalen voor voordelen in natura, dan dient de werkgever dit momenteel apart te verrekenen met de werknemer.

Voorbeeld:

Indien de werknemer een appartement ter beschikking krijgt van de werkgever. Deze laatste zal de bijdrage van de werknemer niet zomaar kunnen inhouden op het verschuldigde loon. Een aparte afrekening voor de huurbijdrage zal volgen. De som die de werknemer moet betalen voor de huisvesting werd immers niet opgenomen in de hierboven limitatieve lijst van mogelijke inhoudingen op het loon.

4. Voordelen in natura inhouden op het loon

Momenteel ligt er een tekst op tafel die ervoor zal zorgen dat binnenkort ook bijdragen van de werknemer in de voordelen in natura kunnen worden ingehouden op het loon. Dit zou een uitbreiding betekenen van de limitatieve lijst van opgesomde gevallen (zie supra).

Er wordt een mogelijkheid gecreëerd voor de werkgever om dergelijke bedragen in te houden op het loon, hij is hier niet toe verplicht.

Daarnaast blijft de inhouding nog steeds beperkt tot 1/5 van het verschuldigde loon. Deze beperking is niet van toepassing bij bedrog (diefstal, oplichting, opzettelijke beschadiging) of vrijwillig vertrek door de werknemer. In dat geval kan de werkgever het gehele loon inhouden.

De effectieve krijtlijnen van de uitbreiding zullen worden uiteengezet in een Koninklijk Besluit.

Het is aan het bevoegde paritair comité om een voorstel te doen omtrent de concretisering en de toepassingsmodaliteiten. Deze zullen worden opgenomen in het Koninklijk Besluit. 

Het Koninklijk Besluit zal nadien de volgende punten verder uitwerken:

• de waardering van de voordelen in natura;

• welke bijdrage de werkgever kan inhouden op het loon.

De Paritaire Comité's zijn dus eerst aan zet.