Bedrijfsgeheimen beter beschermen
Bedrijfsgeheimen omvatten de knowhow van een onderneming, de fabrieks- of zakengeheimen of bepaalde andere informatie van een onderneming, die geheim is en die daarom een commerciële waarde bezit.
Het is niet altijd mogelijk of wenselijk om bedrijfsgeheimen te beschermen door een intellectueel eigendomsrecht. Bijgevolg ontbreekt het een onderneming aan passende beschermingsmaatregelen om het economisch belang van deze bedrijfsgeheimen te vrijwaren.
Uniforme bescherming
Er was nood aan enkele uniforme gedragsnormen zowel op Europees niveau, als op Belgisch niveau.
De Europese Richtlijn 2016/943 komt hieraan tegemoet en beoogt bovendien een homogeen rechtskader rond de bescherming van bedrijfsgeheimen binnen de Europese Unie te creëren.
De omzetting van deze richtlijn in het Belgische recht werd recent doorgevoerd via wijzigingen aan het Wetboek van economisch recht, aan het Gerechtelijk Wetboek en aan de wet betreffende de arbeidsovereenkomsten.
In deze laatste wordt de terminologie in overeenstemming gebracht met de richtlijn, maar raakt men niet aan de draagwijdte van de vertrouwelijkheidsplicht die op elke werknemer rust.
De wijzigingen traden in werking op 24 augustus 2018.
Wat betekent dit voor de werkgever?
Voor bedrijfsgeheimen is de werkgever voldoende beschermd door de vertrouwelijkheidsverplichting die de Arbeidsovereenkomstenwet de werknemer oplegt, en dit zowel tijdens de arbeidsovereenkomst als bij een uitdienst.
Deze verplichting extra opnemen in een arbeidsovereenkomst is niet nodig, tenzij je ook het gebruik van bedrijfsgeheimen wil beperken.
Onze modelcontracten bevatten reeds de nodige clausules, maar deze zullen in overeenstemming worden gebracht met de nieuwe terminologie.
Ingeval van een samenwerking met een zelfstandige is een vertrouwelijkheidsovereenkomst of -clausule wél aan te raden om de geheimhouding van bedrijfsgevoelige informatie te verzekeren.
Tot slot is het aangewezen om bij elke samenwerking (intern of extern) te benadrukken hoe men in het bedrijf omgaat met bedrijfsgevoelige informatie en wat de richtlijnen zijn rond het gebruik of openbaar maken ervan.
Juridische inhoud
1. Omzetting EU-richtlijn bedrijfsgeheimen
Bedrijfsgeheimen omvatten de knowhow van een onderneming, de fabrieks- of zakengeheimen of bepaalde andere informatie van een onderneming, die geheim is en die daarom een commerciële waarde bezit.
Het is niet altijd mogelijk of wenselijk om bedrijfsgeheimen te beschermen door een intellectueel eigendomsrecht. Bijgevolg ontbreekt het een onderneming aan passende beschermingsmaatregelen om het economisch belang van deze bedrijfsgeheimen te vrijwaren.
Er was nood aan enkele uniforme gedragsnormen zowel op Europees niveau, als op Belgisch niveau.
De Europese Richtlijn 2016/943 komt hieraan tegemoet en beoogt bovendien een homogeen rechtskader rond de bescherming van bedrijfsgeheimen binnen de Europese Unie te creëren.
De omzetting van deze richtlijn in het Belgische recht werd recent doorgevoerd via wijzigingen aan het Wetboek van economisch recht, aan het Gerechtelijk Wetboek en aan de wet betreffende de arbeidsovereenkomsten.
De wijzigingen traden in werking op 24 augustus 2018.
2. Wat zijn bedrijfsgeheimen?
Het Wetboek van economisch recht omschrijft een bedrijfsgeheim nu als informatie die aan de volgende cumulatieve voorwaarden voldoet:
ze is geheim (niet algemeen bekend of gemakkelijk toegankelijk voor personen in beperkte kringen);
ze heeft handelswaarde (omdat ze geheim is);
ze is aan redelijke maatregelen onderworpen om ze geheim te houden. Mogelijke maatregelen zijn bijvoorbeeld toegangsbeperkingen voor bepaalde ruimtes of cyberbeveiliging.
3. Welke handelingen zijn onrechtmatig?
Naast een eenvormige definitie, omschrijft de wetgever die handelingen die het onrechtmatig verkrijgen, gebruiken en openbaar maken van bedrijfsgeheimen typeren.
De verkrijging van een bedrijfsgeheim zonder de toestemming van de houder van het bedrijfsgeheim wordt als onrechtmatig beschouwd wanneer deze informatie is verkregen door middel van:
onbevoegde toegang tot of het zich onbevoegd toe-eigenen of kopiëren van documenten, voorwerpen, materialen, substanties of elektronische bestanden bij de rechtmatige bezitter van het bedrijfsgeheim en die het bedrijfsgeheim bevatten of waaruit het bedrijfsgeheim kan worden afgeleid;
andere gedragingen die, rekening houdend met de omstandigheden, worden beschouwd als strijdig met de eerlijke handelspraktijken.
Het gebruiken of openbaar maken van een bedrijfsgeheim wordt als onrechtmatig beschouwd wanneer dit, zonder de toestemming van de houder van het bedrijfsgeheim, wordt verricht door een persoon die aan één van volgende voorwaarden voldoet:
hij heeft het bedrijfsgeheim op onrechtmatige manier verkregen;
hij maakt een inbreuk op een geheimhoudingsovereenkomst of een andere verplichting tot het niet openbaar maken van het bedrijfsgeheim;
hij maakt een inbreuk op een contractuele of andere verplichting tot beperking van het gebruik van het bedrijfsgeheim.
Het verkrijgen, gebruiken of openbaar maken van een bedrijfsgeheim wordt ook als onrechtmatig beschouwd wanneer een persoon op het moment van het verkrijgen, gebruiken of openbaar maken wist, of gezien de omstandigheden, had moeten weten dat het bedrijfsgeheim direct of indirect werd verkregen van een andere persoon die het op een onrechtmatige manier gebruikte of openbaar maakte.
Natuurlijk voorziet de wetgever ook enkele logische afwijkingen (wat zijn geoorloofde handelingen) en regelt het de gerechtelijke aspecten indien een overtreding wordt vermoed.
4. Principes nu al in de Arbeidsovereenkomstenwet
Op Belgisch niveau waren er wel al een aantal wettelijke bepalingen die toelieten om in bepaalde situaties op te treden tegen het onrechtmatig verkrijgen, gebruiken of openbaar maken van bedrijfsgeheimen. Zo is er de algemene vertrouwelijkheidsplicht die de Arbeidsovereenkomstenwet oplegt aan de werknemer van een onderneming.
De Arbeidsovereenkomstenwet voorziet dat werknemers:
zich zowel tijdens de arbeidsovereenkomst als daarna moeten onthouden van het onrechtmatig verkrijgen, gebruiken of openbaar maken van bedrijfsgeheimen waarvan zij in het kader van hun job kennis kunnen krijgen;
geen geheimen mogen bekendmaken die verband hebben met persoonlijke of vertrouwelijke aangelegenheden;
geen daden van oneerlijke concurrentie mogen verrichten of daaraan meewerken.
De begrippen 'fabrieksgeheimen' en 'zakengeheimen' verdwijnen uit de arbeidswetgeving om deze in overeenstemming te brengen met de EU-richtlijn. Maar inhoudelijk is er weinig verschil want de twee oude begrippen blijven onder het overkoepelend begrip 'bedrijfsgeheim' vallen.
De begrippen 'bedrijfsgeheim' en 'op onrechtmatige wijze te verkrijgen, te gebruiken of openbaar te maken' zijn nu in het Wetboek van economisch recht gedefinieerd. De begrippen zijn nu duidelijk(er) omschreven zodat we de draagwijdte van de plichten van de werknemers beter kunnen inschatten.
5. Wat betekent dit in de praktijk voor de werkgevers?
Voor bedrijfsgeheimen is de werkgever voldoende beschermd door de vertrouwelijkheidsverplichting die de Arbeidsovereenkomstenwet de werknemer oplegt, en dit zowel tijdens de arbeidsovereenkomst als bij een uitdienst.
Deze verplichting extra opnemen in een arbeidsovereenkomst is niet nodig, tenzij je ook het gebruik van bedrijfsgeheimen aan banden wil leggen.
Onze modelcontracten bevatten reeds de nodige clausules, maar deze zullen in overeenstemming worden gebracht met de nieuwe terminologie.
Ingeval van een samenwerking met een zelfstandige is een vertrouwelijkheidsovereenkomst of -clausule wél aan te raden om de geheimhouding van bedrijfsgevoelige informatie te verzekeren.
Tot slot is het aangewezen om bij elke samenwerking (intern of extern) te benadrukken hoe men in het bedrijf omgaat met bedrijfsgevoelige informatie en wat de richtlijnen zijn rond het gebruik of openbaar maken ervan.