ella
De federale Regering wil vanaf 1 januari 2018 zogenaamde 'zachte landingsbanen' mogelijk maken voor alle private werkgevers en hun werknemers van minstens 58 jaar die overeenkomen de werklast te verlichten.
Begrip 'zachte landingsbaan'
Een 'zachte landingsbaan' betekent concreet dat de werkgever, onder bepaalde voorwaarden, een compenserende vergoeding kan toekennen aan zijn oudere werknemer die loonverlies lijdt als gevolg van een maatregel tot verlichting van zijn werklast. De vergoeding is vrij van sociale bijdragen. Ze is wel belastbaar.
Welke werkgevers?
Deze mogelijkheid komt er op vraag en voorstel van de metaalsector. Ze wordt uitgebreid tot de volledige private sector, zowel voor arbeiders als bedienden.
Doel
De regering wenst dat oudere werknemers langer aan het werk kunnen blijven. Het is niet de bedoeling een nieuw uittredingsmechanisme op te zetten.
Strikte voorwaarden
Met het oog op het nagestreefde doel worden een aantal uitdrukkelijke voorwaarden gesteld.
Alle voorwaarden moeten samen vervuld zijn vooraleer er sprake kan zijn van vrijstelling van bijdragen.
In een notendop:
- de vergoeding moet via collectieve arbeidsovereenkomst of wijziging van het arbeidsreglement bepaald worden;
-
een Fonds voor Bestaanszekerheid (bij een sectorale cao) of de werkgever zelf kan instaan voor de betaling van de vergoeding;
-
werkgevers met een werkgelegenheidsplan voor 45-plussers moeten zachte landingsbanen invoeren in toepassing van de cao van de NAR die het werkgelegenheidsplan regelt (cao nr. 104);
-
de cao of het arbeidsreglement bepaalt de maatregelen tot verlichting van de werklast die aanleiding kunnen geven tot een vergoeding. Die maatregelen moeten in elk geval leiden tot een vermindering van het inkomen van de werknemer. Bovendien moet de werknemer een job behouden met minstens een effectieve tewerkstellingsbreuk van 4/5 van een voltijder;
-
voor een werknemer die overgaat van een voltijdse naar een 4/5e tewerkstelling is er enkel vrijstelling van bijdragen als de vergoeding toegekend wordt aan een 60-plusser.
-
het bedrag van de vergoeding wordt op twee vlakken beperkt: het dekt maximum het loonverlies dat de werknemer heeft én het nettoloon dat de werknemer overhoudt mag niet hoger zijn dan vóór de verlichting van de werklast;
-
de vergoeding wordt geïndexeerd op dezelfde wijze als de lonen in de onderneming.
Wat met opbouw sociale rechten?
Als aan alle voorwaarden voldaan is, is de compenserende vergoeding in het kader van zachte landingsbanen vrijgesteld van sociale bijdragen. De vergoeding is dan geen loon voor de sociale zekerheid en geeft bijgevolg geen aanleiding tot het opbouwen van sociale zekerheidsrechten.
Vanaf 1 januari 2018
De aanpassing van de wetgeving treedt in werking op 1 januari 2018.
Vanaf die datum kan een vrijstelling van bijdragen toegepast worden voor vergoedingen betaald aan oudere werknemers van 58 of 60 jaar die aan alle voorwaarden voldoen.
Opgelet!
Wat betekent dit voor de werkgever?
Context
De sociale partners in de metaalsector ontwikkelden enige tijd geleden een voorstel geïnspireerd op het werkgelegenheidsplan voor oudere werknemers (NAR-cao nr. 104 van 27 juni 2012).
Het voorstel voorziet de toekenning van een aanvullende vergoeding aan oudere werknemers vanaf 58 jaar die met het oog op de verlichting van hun werklast hun loopbaan wijzigen mét verlies van loon. De werknemer stapt bijvoorbeeld over van nachtdienst naar dagprestaties en/of vermindert het aantal uren per week.
Let op! oudere werknemers langer aan het werk kunnen blijven.
Met het oog op die doelstelling worden een aantal uitdrukkelijke voorwaarden gesteld.
Alle voorwaarden moeten cumulatief vervuld zijn vooralleer er sprake kan zijn van sociale vrijstelling van de compenserende vergoeding.
Het voorstel van de metaalnijverheid is bedoeld als een alternatief voor de specifieke regelingen voor SWT en landingsbanen in de sector (op basis van sectorale cao’s).
Juridische inhoud
1. Voorwaarden vrijstelling sociale bijdragen
De vrijstelling van sociale bijdragen wordt gerealiseerd via een uitbreiding van artikel 19 van het RSZ-besluit van 28 november 1969. Er wordt een nieuwe uitsluiting uit het loonbegrip in het leven geroepen vanaf 1 januari 2018.
Een vergoeding toegekend ter verlichting van de werklast aan werknemers van minstens 58 jaar is vrij van sociale zekerheidsbijdragen als tegelijkertijd voldaan wordt aan volgende voorwaarden:
- cao of wijziging arbeidsreglement
De vergoeding moet verplicht vastgesteld worden bij collectieve arbeidsovereenkomst of wijziging van het arbeidsreglement.
- de cao wordt in principe gesloten op het niveau van de sector (in het paritair orgaan) en bij koninklijk besluit algemeen verbindend verklaard. Het Fonds van Bestaanszekerheid van de sector of de werkgever betaalt de vergoeding.
- bij het ontbreken van dergelijke cao op sectoraal niveau, mag de onderneming zelf een cao sluiten of een wijziging van arbeidsreglement gebruiken om de toekenning van de vergoeding te regelen.
Merk op dat de zachte landingsbanen alleen via een collectieve regeling (cao of arbeidsreglement) kunnen worden ingevoerd. De wetgever wil zorg dragen voor de nodige omkadering en waarborgen dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden. Een behandeling 'à la tête du client' wil men vermijden. Een systeem van 'zachte landingsbanen' kan niet toegepast worden via een individuele schriftelijke overeenkomst tussen werknemer en werkgever.
Wie betaalt de vergoeding?
De vergoeding kan betaald worden door een Fonds voor Bestaanszekerheid (indien een sectorale cao dit zo regelt) of rechtstreeks door de werkgever.
- verwijzing naar cao nr. 104
Werkgevers en werknemers die vallen onder het toepassingsgebied van cao nr. 104 (het werkgelegenheidsplan voor oudere werknemers in de onderneming) moeten de regeling van de zachte landingsbanen die ze bij cao of wijziging arbeidsreglement invoeren, nemen in toepassing van die cao nr. 104.
Merk op!
Deze voorwaarde is enkel van belang voor ondernemingen die verplicht zijn een werkgelegenheidsplan voor 45plussers op te stellen ingevolge cao nr. 104.
Het gaat om ondernemingen met meer dan 20 werknemers in VTE op de eerste werkdag van het kalenderjaar van de opstelling van het werkgelegenheidsplan.
Een werkgelegenheidsplan bevat de maatregelen die de onderneming neemt om de werkgelegenheid van de werknemers van 45 jaar en ouder te behouden of te verhogen.
U kan meer toelichting vinden in onze nieuwsbrief van 4 januari 2017.
Kleine ondernemingen die buiten het toepassingsgebied van deze cao vallen, hoeven deze voorwaarde niet na te leven.
- maatregelen concretiseren
De cao of het arbeidsreglement moet uitdrukkelijk bepalen welke maatregelen in het kader van omschakeling van ploegen- en nachtarbeid of verlichting van de werklast aanleiding kunnen geven tot het toekennen van een vergoeding.
Deze maatregelen moeten tegelijkertijd leiden tot:
- een vermindering van het inkomen van de werknemer;
- en behoud van een betrekking met minstens een effectieve 4/5e tewerkstellingsbreuk.
- overgang naar een alternatieve functie met loonvermindering;
- overgang van een onderbroken naar een ononderbroken uurrooster;
- overgang van ploegen- of nachtarbeid naar een dagregime;
- overgang van een voltijdse naar een 4/5de tewerkstelling voor de werknemers die minstens 60 jaar zijn.
- voorwaarde van 58 jaar, of 60 jaar bij overgang naar 4/5e tewerkstelling
Enkel de vergoeding toegekend aan een werknemer die minstens 58 is, wordt vrijgesteld van sociale bijdragen. Voor de vrijstelling van bijdragen van de vergoeding voor een werknemer die overgaat van een voltijdse naar een 4/5e tewerkstelling geldt een hogere leeftijdsgrens. Daar moet de werknemer 60 jaar of ouder zijn.
Als de werknemer jonger is, is de compenserende vergoeding die de werkgever betaalt gewoon onderworpen aan sociale zekerheidsbijdragen.
- begrenzing bedrag
Het bedrag van de vergoeding vrij van sociale bijdragen wordt begrensd.
- het bedrag van de vergoeding mag niet hoger zijn dan het loonverlies dat de werknemer lijdt ingevolge de maatregelen die genomen zijn in kader van de verlichting van de werklast;
- de vergoeding mag niet tot gevolg hebben dat de werknemer een hoger nettoloon overhoudt dan voor de verlichting van de werklast.
- indexering vergoeding
De vergoeding wordt geïndexeerd volgens het algemeen geldende indexmechanisme dat van toepassing is in de onderneming. Het berekende bedrag wordt afgerond op de hogere euro.
