Zachte landingsbanen: vergoeding zonder RSZ-bijdragen

Sinds begin 2018 zijn zogenaamde ‘zachte landingsbanen’ mogelijk. Een werknemer van 58 jaar of ouder stapt dan, in overleg met de werkgever, over naar een minder belastende job.

Zo kan men overstappen van een ploegenregime met nachtarbeid naar een dagregime. Of van een job met een zware lichamelijke of mentale belasting naar een andere, minder zware functie.

Vanaf 60 jaar komt de overgang van een voltijdse naar een 4/5de tewerkstelling ook in aanmerking.

Bij een zachte landingsbaan is er geen uitkering van de overheid. Het gaat dus niet om tijdskrediet eindeloopbaan! 

De werkgever of een sectorfonds betaalt voordelig (zonder socialezekerheidsbijdragen) een compenserende vergoeding aan de oudere werknemer. Dit omwille van het loonverlies door de overschakeling naar een minder belastende job.

Op die manier wil de regering dat iedereen er bij wint. De werknemer kan langer werken, in een lichtere job, en lijdt een beperkt inkomensverlies. De werkgever behoudt een gemotiveerde werknemer, en draagt minder loonkosten.

Momenteel moeten de voorwaarden voor een zachte landingsbaan in de eerste plaats in een sectorale cao bepaald zijn. Indien die er niet is, kan een cao op ondernemingsvlak of een wijziging van het arbeidsreglement volstaan. In elk geval moet er een collectieve regeling zijn, met inspraak van de werknemers of hun vertegenwoordigers van de vakorganisatie.

Beperkte toepassing

Voorlopig hebben de zachte landingsbanen erg weinig succes. Enkel binnen de metaalsector werden sectorale cao's gesloten. Daar betaalt het fonds voor bestaanszekerheid de vergoeding. Zelfs in die sector wordt de maatregel echter maar erg weinig toegepast.

Ook buiten de metaalsector blijkt het systeem amper toegepast. 

Uitbreiding vanaf 2019: individuele overeenkomst.

De regering breidt het systeem van de zachte landingsbanen vanaf 1 januari 2019 uit.

Indien er geen sectorale cao is, zal naast een ondernemingscao of het arbeidsreglement ook een schriftelijke individuele overeenkomst tussen werkgever en werknemer volstaan om een zachte landingsbaan in het leven te roepen. 

Het collectief element (een cao, of minstens een wijziging van het arbeidsreglement) verdwijnt met andere woorden, indien de sociale partners binnen de sector geen cao sluiten.

Net als de cao of het arbeidsreglement moet de individuele overeenkomst dan wel verplicht een aantal elementen bevatten:

• de maatregelen ter verlichting van de werklast, met andere woorden een precieze beschrijving van de nieuwe, lichtere functie en/of het nieuwe arbeidsregime;

• het bedrag van de vergoeding (die mag maximaal het loonverlies dekken, het nettoloon van de werknemer mag niet hoger zijn dan vóór de verlichting van de werklast);

• de leeftijd van de beoogde werknemer(s): minstens 58 jaar.
  Indien er enkel sprake is van een overstap van een voltijdse naar een 4/5de job moet de werknemer minstens 60 jaar zijn;

• … 

Vanaf wanneer

Een zachte landingsbaan op basis van een individuele overeenkomst is mogelijk vanaf 1 januari 2019.