Juridische inhoud

1. Federale Staat bevoegd voor specifieke verblijfssituaties

De federale Staat behoudt de bevoegdheid over arbeidsvergunningen voor buitenlanders die zich in een specifieke verblijfssituatie bevinden. Tot nu toe nam deze arbeidsvergunning de vorm aan van ofwel een arbeidskaart C, ofwel van een vrijstelling van arbeidskaart.

De federale Staat is dus niet bevoegd voor gevallen van economische migratie maar wel voor die gevallen van toegang tot de arbeidsmarkt voor derdelanders voor wie het hoofddoel van hun komst naar België niet arbeid was en van wie het verblijf beperkt, precair of voorlopig is.

Om dit alles te verwezenlijken was heel wat wetgevend werk nodig. 

Wat niet verandert, zijn de sancties die inbreuken op deze regels bestraffen. Het gaat hierbij om zware sancties van niveau 3 en vooral niveau 4 (zijnde hoge administratieve geldboetes tot zelfs een mogelijke gevangenisstraf).

Het verdient dus zeker aanbeveling om de regels inzake verblijfs- en arbeidsvergunning correct na te leven).

1.1 Toepassingsgebied

De federale Staat blijft bevoegd om aan derdelanders, die een verbijfsrecht in België hebben gekregen op basis van een bijzondere verblijfssituatie, een toelating  tot werken te geven.

Het gaat hier om personen die naar België zijn gekomen, maar voor wie werk niet het belangrijkste motief was. De toelating om te werken is slechts een afgeleide van een bepaalde verblijfssituatie.

Een uitvoeringsbesluit moet deze categorieën bepalen.

De toelating om te werken kan bovendien beperkt zijn tot die activiteiten die rechtstreeks verband houden met de motieven die aan de basis liggen van het verblijf in België. 

Zo kan er een beperking opgelegd worden voor:

• diplomaten en consulair personeel;
• leerlingen in dienst genomen in het kader van een leerovereenkomst of overeenkomst voor alternerend leren;
• personen die toegelaten zijn tot het verblijf in het kader van studies in België;
• begunstigden van een internationaal akkoord 'vakantie-werk'.

Door de nieuwe gecombineerde aanvraagprocedure zullen buitenlandse onderdanen geen aparte aanvraag meer moeten doen voor een arbeidskaart C. Deze wordt geschrapt . 

Op hun tijdelijk verblijfsdocument zal automatisch een specifieke vermelding staan die hen al dan niet toegang geeft tot de arbeidsmarkt.

Volgende vermeldingen kunnen voorkomen op het tijdelijk verblijfsdocument:

-'Arbeidsmarkt: beperkt',

-'Arbeidsmarkt: onbeperkt' of

-'Arbeidsmarkt: nee'.

1.2 Uitzondering: au-pairs

Jonge niet-EU onderdanen die in België komen werken om au-pair werk te doen, blijven echter onderworpen aan de verplichtingen van de oude wet van 30 april 1999. Deze wet blijft dus van toepassing voor deze categorie.

Au-pair jongeren die naar België willen komen zullen nog steeds een arbeidskaart nodig hebben.

2. Deelstaten bevoegd voor economische migratie

De bedoeling van de Single Permit-richtlijn is om arbeid in de EU door mensen van buiten de EU te faciliteren.

Dit doel wordt bereikt door de invoering van een gecombineerde vergunning. Deze gecombineerde vergunning is één administratief document dat zowel een arbeids- als een verblijfsvergunning is. Beide zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden: de geldigheid van de ene zal afhangen van de geldigheid van de andere.

Door de Zesde Staatshervorming werden de deelstaten(Vlaams Gewest, Waals Gewest, Brussels-Hoofdstedelijk Gewest en Duitstalige Gemeenschap) bevoegd voor de economische migratie (= arbeidsmigratie). Het gaat hier om elke aanvraag voor machtiging tot verblijf met het oog op werk van méér dan 90 dagen.

Elke deelstaat moet op zijn beurt zorgen voor een implementatie van deze regels in de eigen wetgeving via een besluit of ordonnantie.

De principes van de nieuwe aanvraagprocedure werden uitgewerkt in het Samenwerkingsakkoord tussen de federale staat en de deelstaten (zie nieuwsbrief van 19 februari).

De deelstaten kunnen hieraan echter nog wel hun eigen accenten aanbrengen.

2.1 Toepassingsgebied

De deelstaten zijn bevoegd voor de echte economische migratie (de vroegere arbeidskaarten A en B). Hieronder valt élke aanvraag om in België te werken en dit voor een periode van méér dan 90 dagen.

De gecombineerde procedure die leidt tot de afgifte van een gecombineerde vergunning (= single permit).

Reeds uitgereikte arbeidskaarten blijven geldig. De nieuwe gecombineerde vergunning is enkel van toepassing bij een aanvraag tot verlenging.

Let op: voor een tewerkstelling van maximaal 90 dagen blijft de oude procedure gelden. De gecombineerde procedure is niet van toepassing op deze situaties. De betrokken buitenlanders zullen dus nog steeds een traditionele arbeidskaart B nodig hebben indien ze niet vrijgesteld zijn. Het verblijf wordt beperkt tot deze korte duur van tewerkstelling.

2.2 Procedure

Het is in principe de toekomstige werkgever die de aanvraag voor de single permit doet voor de onderdaan van een derde land. Hij dient deze aanvraag in bij de bevoegde regionale migratiedienst van de bevoegde gewestelijke overheid. Net als de aanvraag van een arbeidskaart zal de aanvraag van een single permit betalend zijn.

In twee gevallen dient de werknemer zelf de aanvraag in bij de dienst Economische Migratie van de FOD WASO. Dit is zo voor de aanvragers van een arbeidskaart A en voor de langdurig ingezeten derdelanders na 12 maanden tewerkstelling. In deze gevallen is de toelating tot arbeid niet afhankelijk van één specifieke werkgever, maar het gevolg van reeds gepresteerde arbeidsdagen door de werknemer. Van zodra deze werknemers de toelating tot arbeid hebben gekregen voor onbepaalde duur, vallen zij niet langer onder de gecombineerde procedure.

De bevoegde regionale migratiedienst zorgt ervoor dat het dossier volledig is vooraleer ze een kopie hiervan overmaken aan de Dienst Vreemdelingenzaken. 

Bij de aanvraag moet er gebruik gemaakt worden van het aanvraagformulier, vergezeld van enkele basisdocumenten (zoals een geldige identiteitskaart, medisch attest, uittreksel uit strafregister, …).

Voor bepaalde specifieke categorieën kunnen de deelstaten hierbovenop nog extra documenten opvragen. Dit geldt bijvoorbeeld voor stagiairs, hooggeschoold personeel, kaderleden, enz.)

Zowel de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) als de regionale migratiedienst moeten hun fiat over het dossier geven. Machtigingen tot verblijf en toelatingen tot arbeid zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een niet-EU-onderdaan mag hier slechts komen werken als hij hier mag verblijven en omgekeerd.

Indien beide instanties positief antwoorden op de aanvraag, wordt de single permit aan de betrokken werknemer bezorgd.

Indien één van de instanties (of beiden) negatief antwoordt dan is er geen toelating. Beroep tegen deze beslissing is mogelijk.

De beslissing over de al dan niet toekenning van een gecombineerde vergunning moet in principe 'zo spoedig mogelijk' genomen worden, maar uiterlijk vier maanden na de datum van indiening van de aanvraag.

Met het oog op deze termijn is het dus belangrijk dat de DVZ en de regionale migratiediensten goed samenwerken en vlot informatie uitwisselen. Daarom wordt op termijn een elektronisch platform in het leven geroepen, maar hiervoor werd er nog geen datum vastgesteld.

3. Overgangsfase en inwerkingtreding

Afgeleverde arbeidskaarten blijven geldig tot het ogenblik dat ze verstrijken. Pas bij een eerstvolgende verlenging wordt de gecombineerde vergunning afgeleverd.

Men streeft naar een inwerkingtreding in november 2018. Vanaf dat moment zou de gecombineerde procedure volop moeten werken én zou het elektronisch platform operationeel moeten zijn.

De wetten zijn momenteel nog niet gepubliceerd. We volgen dit dossier van dichtbij op en houden u op de hoogte.