Juridische inhoud

1. Doel nieuw statuut

Men creëert een nieuw statuut van gelegenheidswerknemers, specifiek voor de uitvaartsector.

Het statuut komt er in overleg met en op vraag van de uitvaartsector zelf.

De uitvaartsector kampt met sociale fraude, vooral bij occasionele begrafenismedewerkers, en wordt geconfronteerd met situaties van oneerlijke concurrentie (schijnzelfstandigen, illegale terbeschikkingstelling) die de sector destabiliseren.

Typisch in deze sector zijn tewerkstellingen van 1 à 2 uur per dag voor hooguit een paar keer per week. Voor de werkgever weegt de last van de administratieve formaliteiten niet op tegen de zeer beperkte omvang van deze tewerkstellingen.

De overheid bepaalt nu eenvoudige en duidelijke regels afgestemd op de praktijk van de sector. Het doel is:

• de administratieve formaliteiten voor de werkgever en controles voor de inspectiediensten te verlichten en te vereenvoudigen;

• de rechtszekerheid en transparantie in de sector te verhogen.

Dit gebeurt naar analogie met andere sectoren zoals bouw, transport, schoonmaak, land- en tuinbouw. 

2. Voorwaarden nieuw statuut

Voorwaarden op  basis van de wet

Het toepassingsgebied van de RSZ-wet van 27 juni 1969 voor werknemers wordt uitgebreid tot 'gelegenheidswerknemers bij werkgevers uit de begrafenissector'.

De wet stelt volgende strikte voorwaarden aan deze nieuwe categorie van gelegenheidswerknemers:

1) De gelegenheidswerknemer moet:

• ter gelegenheid van een overlijden, occasioneel in dienst genomen worden;

• verbonden zijn met een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk;

• en uitsluitend:

• taken als bode verrichten, transporten verzorgen, opbaringen verzorgen, een rouwkapel plaatsen, het onthaal in het rouwcentrum verzorgen, en/ of bij de koffietafel helpen

• de kist met het stoffelijk overschot of de urne met de as van de overledene dragen en in de (ceremonie)wagen plaatsen, de nabestaanden begeleiden en/of de (ceremonie)wagen besturen en net houden.

2) Voor deze werknemers geldt een verplichte tijdregistratie in dimona met opgave van het tijdstip van het begin en einde van de prestaties.  

Het gaat dus enkel om de occasioneel opgeroepen werknemers die naar aanleiding van een overlijden zeer beperkte en zeer onregelmatige prestaties doen, zonder vast uurrooster. Deze tewerkstellingen van enkele uren kunnen immers vooraf niet ingepland worden. 

Voorwaarden op basis van de sectorale cao

Naast de voorwaarden die de wet bepaalt, legt de sectorale cao bijkomende voorwaarden en beperkingen op voor gelegenheidswerknemers in de begrafenissector.

Omvang prestaties

De sectorale cao van 4 december 2018 stelt een dubbele beperking aan de omvang van de prestaties als gelegenheidswerknemer bij éénzelfde werkgever:

• maximum 200 dagen per jaar; en
• maximum 800 uren per jaar.

Voor gepensioneerden gelden deze beperkingen niet. Zij mogen meer dan 200 dagen en meer dan 800 uren per jaar werken.

Merk op!

De werkgever in PC 320.00 kan wel het hele jaar door gelegenheidsarbeid gebruiken, maar moet per individuele gelegenheidswerknemer de omvang van de prestaties per jaar in het oog houden. Als één van de maxima bereikt wordt, moet hij beroep doen op andere personen voor gelegenheidsarbeid.  

Een individuele werknemer mag het hele jaar door gelegenheidsarbeid in de begrafenissector verrichten, maar niet noodzakelijk bij éénzelfde werkgever. Als in de loop van het jaar één van de maxima bereikt is bij een bepaalde werkgever, kan hij/zij nog enkel gelegenheidsarbeid verrichten bij andere werkgevers uit de sector.

Cao verplicht elektronische tijdsopvolging

Bovenop de dagelijkse dimona per prestatie legt de cao de werkgever de verplichting op om voor zijn gelegenheidswerknemers een elektronisch tijdsopvolgingssysteem te gebruiken. Begin en einde van de prestatie moeten telkens elektronisch geregistreerd worden. Nadien moeten de geregistreerde gegevens automatisch overgemaakt worden aan de sociaalrechtelijke instanties. 

Let op!

Deze verplichting tot elektronische tijdsregistratie voor de gelegenheidswerknemers is verschillend van de dimona-aangifte met opgave van begin- en einduur van de prestatie. Het is een bijkomende voorwaarde die de werkgever moet vervullen om van het nieuwe statuut gebruik te kunnen maken.

Cao verplicht schriftelijke raamovereenkomst volgens model

De cao legt de verplichting op om een schriftelijke raamovereenkomst te sluiten uiterlijk bij aanvang van de eerste tewerkstelling voor gelegenheidsarbeid. Werkgever en werknemer moeten daarbij het model gebruiken bij de cao. Zie verder voor het model.

Bij iedere effectieve tewerkstelling in het kader van de raamovereenkomst wordt een mondelinge of schriftelijke arbeidsovereenkomst voor gelegenheidsarbeid voor bepaalde tijd of duidelijk omschreven werk gesloten.

3. Dimona per prestatie

De werkgever in de uitvaartsector moet voor elke gelegenheidswerknemer een Dimona-aangifte doen per prestatie en per dag. 

De werkgever moet het tijdstip van begin en einde van de prestaties opgegeven, naast de algemeen verplichte dimona-gegevens (identiteit werkgever en werknemer, PC 320, type werknemer 'EXT'). Deze gegevens moeten meegedeeld worden uiterlijk op het tijdstip waarop de werknemer zijn prestaties aanvat.

Let op!

Voor een gelegenheidswerknemer die de werkgever oproept voor een prestatie van 10 tot 13 uur en een tweede prestatie van 15 tot 17 uur op éénzelfde dag, zal tweemaal een registratie via Dimona moeten gebeuren.

4. Geen bijzondere regels voor sociale zekerheid

Op het vlak van sociale zekerheid voorziet de wet geen bijzondere regels.

Voor gelegenheidswerknemers in de uitvaartsector zijn de 'normale' sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd op het volledige loon. Deze werknemers bouwen dan ook volwaardige sociale zekerheidsrechten op.

In de kwartaalaangifte gelden geen bijzondere regels voor gelegenheidswerknemers in de begrafenissector. Er dient geen opvolging te gebeuren van het aantal dagen of uren (zogenaamde contingenten) in de DMFA. Gelegenheidswerknemers in de uitvaartsector krijgen immers geen bijzondere behandeling op het vlak van sociale zekerheid.

5. Model raamovereenkomst

Raamovereenkomst voor gelegenheidswerknemers in de begrafenissector

TUSSEN:  _________________________________________ (benaming van de onderneming)   met ondernemingsnummer _________________________(ondernemingsnummer) en met zetel te ___________________________________________________ (adres van de onderneming) vertegenwoordigd door ________________________________________ (naam van de vertegenwoordiger),   hierna genoemd de ondernemer    

EN:  _________________________________________________ (naam werknemer) met woonplaats te ______________________________________________ (adres werknemer)    

Wordt overeengekomen wat volgt:

Artikel 1

Partijen engageren zich tegenover elkaar in het kader van gelegenheidsarbeid / occasionele prestaties zoals omschreven in artikel 3 van deze overeenkomst.              De ondernemer zal de heer / mevrouw___________________________________contacteren wanneer hij op hem / haar een beroep wenst te doen.

Het staat de heer / mevrouw__________________________________________ vrij al dan niet in te gaan op het voorstel.

Indien de heer / mevrouw daarop wenst in te gaan, zal voor elke occasionele prestatie een arbeidsovereenkomst voor gelegenheidsarbeid worden gesloten voor een bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk. Deze arbeidsovereenkomst voor gelegenheidsarbeid kan schriftelijk of mondeling worden gesloten, en zal verwijzen naar de arbeidsvoorwaarden vastgelegd door het paritaire comité of zal uitdrukkelijk de arbeidsvoorwaarden vastleggen.

Artikel 2

De arbeidsovereenkomst voor gelegenheidsarbeid moet worden afgesloten uiterlijk bij aanvang van de occasionele prestatie.  

Artikel 3

Enkel de volgende activiteiten zullen ter gelegenheid van een overlijden, het voorwerp kunnen uitmaken  van de overeen te komen occasionele prestatie:

- taken als bode verrichten, transporten verzorgen, opbaringen verzorgen, een rouwkapel plaatsen, het onthaal in het rouwcentrum verzorgen en/of bij de koffietafel helpen;

- de kist met het stoffelijk overschot of de urne met de as van de overledene dragen in de (ceremonie) wagen plaatsen, de nabestaanden begeleiden en/of de (ceremonie) wagen besturen en net houden.

Artikel 4

Het sectoraal vastgesteld loon voor de occasionele prestaties in het kader van een nog te sluiten arbeidsovereenkomst voor gelegenheidswerk zal minimaal het paritair vastgelegde loon zijn van een arbeider in categorie 2, met 20 jaar ervaring.  

Artikel 5

Beide partijen kunnen schriftelijk deze raamovereenkomst te allen tijde opzeggen.  

Aldus opgesteld te _________________ (plaats) op _________________ (datum), waarbij elk der partijen erkent een origineel te hebben ontvangen, behoorlijk ondertekend door alle partijen.  

_________________                _________________  

Handtekening                          Handtekening

(voorafgegaan door de geschreven vermelding  gelezen en goedgekeurd )