ella
De vaccinatiecampagnes zijn opgestart in ons land. Het grootste deel van de actieve bevolking is nog niet onmiddellijk aan aan de beurt.
De keuze om zich te laten vaccineren is volstrekt vrij. Je kan een werknemer dus niet verplichten om zich te laten vaccineren. Meer nog, op de werkvloer mag de keuze om zich al of niet te laten vaccineren, geen rol spelen. Werkgevers mogen bijvoorbeeld geen nadelige gevolgen koppelen aan een weigering.
Je bent als werkgever wel verantwoordelijk voor een veilige werkvloer. Sensibilisering kan zeker bijdragen tot een grotere deelname aan de vaccinatiecampagnes.
Let op, op de werkvloer blijven voorlopig alle bestaande preventiemaatregelen gelden!
In deze nieuwsbrief bieden we antwoord op enkele vragen rond vaccinatie in de werkomgeving. De antwoorden zijn gebaseerd op de huidige wetgeving. Hou rekening met mogelijke aanpassingen. We informeren u verder bij eventuele ontwikkelingen.
Op de FAQ pagina zullen we verdere vragen over vaccinatie opnemen naarmate de impact op de werkvloer groeit. Het is immers niet uitgesloten dat ook werkgevers - met hun preventiedienst - betrokken zullen worden in een latere fase van de campagne.
Wat betekent dit voor de werkgever?
De huidige preventiemaatregelen blijven onverkort van kracht. Werk een duidelijk beleid uit, in samenwerking met uw preventiedienst. Koppel geen (nadelige) gevolgen aan het al dan niet vaccineren van werknemers. Dit kan tot schadevergoedingen leiden.
Juridische inhoud
1. Welke preventiemaatregelen gelden nog nu de vaccinatiecampagnes gestart zijn?
Werkgevers moeten een veilige werkomgeving garanderen voor alle medewerkers. De komst van het vaccin verandert dit niet. De vaccinatiestrategie verloopt immers gefaseerd.
Tot er voldoende mensen gevaccineerd zijn, zullen we de bestaande preventiemaatregelen nog moeten volhouden. Of werknemers zich al dan niet laten vaccineren, verandert hier niets aan.
Zo blijft telewerk verplicht waar mogelijk. Is telewerk onmogelijk, dan zorgt de werkgever dat er maximaal afstand kan bewaard worden. Alle bestaande preventiemaatregelen blijven dus nog van toepassing. Zorg voor duidelijke richtlijnen en controleer de naleving ervan.
2. Kan een werkgever een werknemer verplichten om zich te laten vaccineren?
Neen. Vandaag is er geen wettelijke verplichting om zich te laten vaccineren tegen COVID-19. Een werkgever kan dit dus ook niet eisen van werknemers. Dit geldt overigens voor alle werkgevers, er is geen uitzondering voorzien voor specifieke sectoren zoals bijvoorbeeld de zorg.
Bovendien is het coronavaccin geen garantie voor een veilige werkomgeving. Alle veiligheids- en preventiemaatregelen blijven van toepassing. Dit staat los van de mogelijke vaccinatie.
3. Wat kan een werkgever wel doen rond vaccinatie?
Als werkgever sta je in voor een veilige werkomgeving. Geef dus het goede voorbeeld, en leef alle voorgeschreven preventiemaatregelen uit de generieke – en eventueel sectorale – gids na. Zorg er ook voor dat alle aanwezigen op de werkvloer deze preventiemaatregelen kennen én naleven.
Mogelijk zullen werkgevers - via hun preventiedienst - wel een rol kunnen spelen bij het vaccineren. Denk aan het griepvaccin dat vrij algemeen via de arbeidsgeneeskundige diensten wordt verspreid. Werkgevers zullen ook dan hun werknemers kunnen aanmoedigen, maar niet verplichten.
Samenwerking met de preventieadviseur – arbeidsarts is zeker aangewezen. Zet in op sensibilisering, en zorg voor een breed draagvlak in de onderneming om samen de veiligheid op de werkvloer te garanderen en waar mogelijk te vergroten. Werk maatregelen uit die vaccinatie kunnen faciliteren. Maak bijvoorbeeld arbeidstijd vrij voor werknemers die zich willen laten vaccineren. Mogelijk wordt dit zelfs wettelijk geregeld. Minister van Werk Dermagne stelde immers voor aan de sociale partners om klein verlet te voorzien voor werknemers die zich willen laten vaccineren.
4. Mag een werkgever vragen om een bewijs van vaccinatie voor te leggen?
Er is geen specifieke wettelijke regeling voor een bewijs van vaccinatie. Daardoor mag je als werkgever geen bewijs van vaccinatie eisen.
Wat als je werknemer deze gegevens zelf vrijwillig deelt?
Ook in dat geval mag je hier als werkgever geen gevolgen aan koppelen, zoals bijvoorbeeld aanpassen van uurrooster, wijzigen van de plaats van tewerkstelling, verplicht ander werk, ….
Dit omwille van de privacywetgeving.
Let op! Kiest de werknemer ervoor om te antwoorden op de vraag of hij of zij gevaccineerd is, dan mag je deze persoonsgegevens ook niet verwerken of registreren. De privacywetgeving laat dit niet toe.
5. Mag je een werknemer ontslaan die een vaccinatie weigert?
Op deze concrete vraag is het antwoord duidelijk: neen.
Een werknemer die zich niet wil vaccineren, kan je niet sanctioneren met ontslag. Dit geldt voor alle werkgevers. Ook in specifieke sectoren, zoals bijvoorbeeld de zorg, is er geen mogelijkheid om een vaccinatie op te leggen, of een weigering te sanctioneren.
Ontslag is de zwaarste sanctie in het arbeidsrecht. Zijn ‘lichtere’ sancties dan wel mogelijk als een werknemer weigert om zich te laten vaccineren? Ook hier speelt het feit dat de vaccinatie niet wettelijk verplicht is. Je kan als werkgever dus ook geen lichtere sancties koppelen aan een weigering.
Let wel! Vragen over ontslag zijn altijd gebonden aan feiten, en vatbaar voor interpretatie. Gaat het om een losstaand feit, of is er een samenhang met (vele) andere feiten? Zorg als werkgever steeds voor een goede juridische opbouw van elk ontslagdossier. Laat je hierbij zeker voldoende bijstaan.
6. Conclusie
Je laten vaccineren is een volstrekt vrijwillige keuze. Werkgevers moeten deze keuze op de werkvloer respecteren. Je mag geen nadelige gevolgen koppelen aan de keuze van de werknemer om zich al of niet te laten vaccineren. Doe je dit toch, dan riskeer je sancties op basis van discriminatiewetgeving. Bovendien mag je ook niet aan de slag met persoonsgegevens over vaccinatie. Het verwerken of registreren van deze gegevens is verboden door de privacywetgeving.
Waar mogelijk kan je rond vaccinatie wel sensibileren door een beleid op te maken samen met je preventiedienst. Je kan ook maatregelen uitwerken om de vaccinatie te faciliteren. Mogelijks komt er een wettelijke regeling voor werknemers om klein verlet aan te vragen voor een vaccinatie.
We volgen de ontwikkelingen op de voet, en zullen verder communiceren over de rol die je als werkgever kan/moet spelen in deze vaccinatiecampagnes. Ook via onze FAQ-pagina verzorgen we de nodige opvolging.
